Khoa học tự nhiên 8 bài 7: Axit

Soạn bài 7: Axit - sách VNEN khoa học tự nhiên 8 trang 52. Phần dưới đây sẽ hướng dẫn trả lời và giải đáp các câu hỏi trong bài học, cách làm chi tiết, dễ hiểu, hi vọng các em học sinh nắm tốt kiến thức bài học.

A. Hoạt động khởi động

B. Bài tập và hướng dẫn giải

Hãy viết công thức hóa học của ba chất là axit mà em biết và cho biết thành phần phân tử của các axit đó (ghi theo bảng sau):

TT	Công thức hóa học của axit	Số nguyên tử $H$ trong phân tử axit	Gốc axit
1	$H N O_{3}$	1	$- N O_{3}$
2
3
4

Theo em, axit là gì?

=> Xem hướng dẫn giải

B. Hoạt động hình thành kiến thức

I. Khái niệm, phân loại, gọi tên

1. Khái niệm

Chọn từ/ cụm từ thích hợp cho trong ngoặc đơn để điền vào chỗ trống, hoàn thành khái niệm axit:

(nhiều, hợp chất, đơn chất, hidro, một hay nhiều, oxi, một, gốc axit)

Axit là những $. . . (1) . . .$ mà phân tử gồm có $. . . (2) . . .$ nguyên tử $. . . (3) . . .$ liên kết với $. . . (4) . . .$ , các nguyên tử hidro này có thể thay thế bằng các nguyên tử kim loại.

=> Xem hướng dẫn giải

2. Phân loại

Dựa vào thành phần nguyên tử, các axit được chia thành những loại nào?

=> Xem hướng dẫn giải

3. Gọi tên

Hãy gọi tên các axit sau: $H B r, H I, H F$

Điền vào bảng sau:

Axit	Tên axit	Gốc axit	Tên gốc axit	Hóa trị của gốc axit
$H_{2} S O_{3}$	axit sunfuro	$= S O_{3}$	sunfit	$. . .$
$H_{2} C O_{3}$	axit cacbonic	$= C O_{3}$	$. . .$	$. . .$
$H_{3} P O_{4}$	axit photphoric	$\equiv P O_{4}$	photphat	$. . .$

=> Xem hướng dẫn giải

II. Tính chất hóa học của axit

1. Tính chất hóa học của axit

Thực hiện thí nghiệm sau và ghi các hiện tượng quan sát được theo bảng:

Thí nghiệm	Cách tiến hành	Hiện tượng quan sát được
1. Tác dụng của dung dịch axit với chất chỉ thị màu	Lấy một mẩu giấy quỳ tím để vào hõm của đế sứ, sau đó nhỏ 1 - 2 giọt dung dịch $H C l, H_{2} S O_{4}$ loãng ... vào mẩu giấy quỳ tím.
2. Axit tác dụng với kim loại	Cho một mẩu kim loại ( $A l / Z n$ ...) vào ống nghiệm chứa 1 - 2 ml dung dịch axit ( $H C l, H_{2} S O_{4}$ loãng ...)
3. Axit tác dụng với bazo	Nhỏ từ từ dung dịch axit ( $H C l / H_{2} S O_{4}$ loãng ...) vào ống nghiệm có chứa một lượng nhỏ bazo, thí dụ $C u (O H)_{2}$ lắc nhẹ cho tới khi $C u (O H)_{2}$ tan hết.

Viết PTHH của các phản ứng xảy ra.

Từ các thí nghiệm, nêu các tính chất hóa học chung của axit.

=> Xem hướng dẫn giải

2. Axit mạnh, axit yếu

Nêu sự khác nhau về tính chất hóa học giữa axit mạnh và axit yếu.

=> Xem hướng dẫn giải

III. Axit sunfuric ( $H_{2} S O_{4}$ )

1. Tính chất vật lí

2. Tính chất hóa học

a) Tính chất của dung dịch $H_{2} S O_{4}$ loãng

b) Một số tính chất hóa học riêng của $H_{2} S O_{4}$ đặc

Thực hiện các thí nghiệm sau và ghi các hiện tượng quan sát được theo bảng dưới đây:

Thí nghiệm	Cách tiến hành	Hiện tượng quan sát được
1. $H_{2} S O_{4}$ đặc tác dụng với kim loại	Lấy hai ống nghiệm sạch, cho vào mỗi ống một mẩu lá đồng nhỏ. Nhỏ vào ống nghiệm thứ nhất 1 ml dung dịch $H_{2} S O_{4}$ loãng, ống nghiệm thứ 2 1 ml dung dịch $H_{2} S O_{4}$ đặc. Đun nóng nhẹ cả hai ống nghiệm.
2. Tính háo nước của $H_{2} S O_{4}$ đặc	Cho một ít vụn giấy lọc, hoặc một ít đường kính vào cốc thủy tinh (loại 100 ml). Thêm từ từ 1 - 2 ml $H_{2} S O_{4}$ đặc vào.

1. Viết PTHH xảy ra giữa $H_{2} S O_{4}$ đặc nóng và $C u$

2. Em có nhận xét gì về khí thoát ra trong phản ứng giữa kim loại (như $A l, Z n, . . .$ ) với các dung dịch axit thông thường (như $H C l, H_{2} S O_{4}$ loãng ...) và trong phản ứng giữa kim loại $C u$ với $H_{2} S O_{4}$ đặc nóng.

3. Hãy dự đoán sản phẩm tạo thành ở thí nghiệm 2.

4. Hãy nêu sự khác nhau về tính chất hóa học giữa $H_{2} S O_{4}$ đặc và $H_{2} S O_{4}$ loãng.

=> Xem hướng dẫn giải

3. Ứng dụng

Quan sát hình vẽ và cho biêt các ứng dụng chủ yếu của axit sunfuric.

=> Xem hướng dẫn giải

4. Sản xuất axit sunfuric

Hãy cho biết quá trình sản xuất axit sunfuric từ lưu huỳnh bao gồm mấy công đoạn? Đó là các công đoạn nào?
Viết PTHH của các phản ứng xảy ra đối với mỗi công đoạn đó.

=> Xem hướng dẫn giải

5. Nhận biết axit sunfuric và muối sunfat

Thực hiện các thí nghiệm sau và ghi các hiện tượng quan sát được theo bảng dưới đây

Thí nghiệm	Cách tiến hành	Hiện tượng
1	Cho 1 - 2 ml dung dịch $H_{2} S O_{4}$ loãng vào ống nghiệm, sau đó nhỏ 3 - 4 giọt dung dịch $B a (N O_{3})_{2}$ (hoặc dung dịch $B a C l_{2}, B a (O H)_{2}$ ) vào.
2	Cho 1 - 2 ml dung dịch $N a_{2} S O_{4}$ vào ống nghiệm, sau đó nhỏ 3 - 4 giọt dung dịch $B a (N O_{3})_{2}$ (hoặc dung dịch $B a C l_{2}, B a (O H)_{2}$ ) vào.

Viết PTHH của các phản ứng sảy ra trong hai thí nghiệm trên.
Có thể dùng hóa chất (thuốc thử) nào để nhận biết axit sunfuric và dung dịch muối sunfat? Tại sao?

=> Xem hướng dẫn giải

C. Hoạt động luyện tập

1. Viết PTHH xảy ra (nếu có) khi cho các chất: $C O_{2}, C u O, F e_{2} O_{3}, M g, B a (O H)_{2}$ tác dụng với dung dịch H2SO4 loãng.

=> Xem hướng dẫn giải

2. Hãy trình bày cách phân biệt các dung dịch riêng biệt (không nhãn) bằng phương pháp hóa học: $H C l, H_{2} S O_{4}$ loãng, $N a_{2} S O_{4}$ . Viêt PTHH của các phản ứng xảy ra (nếu có).

=> Xem hướng dẫn giải

3. Hòa tan hết 1,6 gam $C u$ trong dung dịch $H_{2} S O_{4}$ đặc (98%), đun nóng, thu được V ml khí $S O_{2}$ (ở đktc). Tính V và khối lượng dung dịch $H_{2} S O_{4}$ 98% đã tham gia phản ứng.

=> Xem hướng dẫn giải

4. Viết các PTHH thực hiện dãy chuyển hóa sau (ghi rõ điều kiện phản ứng nếu có):

Viết các PTHH thực hiện dãy chuyển hóa sau (ghi rõ điều kiện phản ứng nếu có)

=> Xem hướng dẫn giải

D. Hoạt động vận dụng

Theo em, cần phải làm gì nếu bản thân hoặc người xung quanh mình không may bị bỏng axit?

=> Xem hướng dẫn giải

Bài tiếp theo: Khoa học tự nhiên 8 bài 8: Bazo