Đây là bài học mở đầu cho chương hàm số lượng giác và phương trình lượng giác. Bài học giới thiệu cho ta tập xác định, tính tuần hoàn, sự biến thiên và đồ thị của các hàm số lượng giác..
A. Lý thuyết
I. Hàm số $y=\sin x$
TXĐ: $D=\mathbb{R}$
Nhận xét: Hàm số $y=\sin x$ là hàm số lẻ và tuần hoàn với chu kì $2 \pi$ và $-1 \leq \sin x \leq 1$ hay nói cách khác là tập giá trị của hàm số này là $[-1;1]$.
Đồ thị hàm số $y=\sin x$ trên $\mathbb{R}$
ll. Hàm số $y=\cos x$.
TXĐ: $D=\mathbb{R}$.
Nhận xét: Hàm số $y=\cos x$ là hàm số chẵn và tuần hoàn với chu kì $2 \pi$ và $-1 \leq \cos x \leq 1$ hay nói cách khác là tập giá trị của hàm số này là $[-1;1]$.
Đồ thị hàm số $y=\cos x$ trên $\mathbb{R}$ (tịnh tiến đồ thị hàm số $y=\sin x$ theo vecto $\overrightarrow{u}=(-\frac{\pi}{2};0))$
lll. Hàm số $y=\tan x$
TXĐ: $D=\mathbb{R}\setminus \left \{ \frac{\pi}{2}+k \pi, k \in \mathbb{Z} \right \}$.
Nhận xét: Hàm số $y=\tan x$ là hàm số lẻ và tuần hoàn với chu kì $\pi$. Tập giá trị của hàm $y=\tan x$ là $\mathbb{R}$.
Đồ thị hàm số $y=\tan x$
lV. Hàm số $y=\cot x$.
TXĐ: $D=\mathbb{R}\setminus \left \{k \pi, k \in \mathbb{Z} \right \}$.
Nhận xét: Hàm số $y=\cot x$ là hàm số lẻ và tuần hoàn với chu kì $\pi$. Tập giá trị của hàm số $y=\cot x$ là khoảng $(-\infty, +\infty)$.
Đồ thị hàm số $y=\cot x$
B. Bài tập và hướng dẫn giải
Bài 1: Trang 17 sgk - đại số và giải tích 11
Hãy xác định các giá trị của x trên đoạn $[-\pi; \frac{3\pi}{2}]$ để hàm số $y=\tan x$
a) Nhận giá trị bằng 0.
b) Nhận giá trị bằng 1.
c) Nhận giá trị dương.
d) Nhận giá trị âm.
Bài 2: Trang 17 sgk - đại số và giải tích 11
Tìm tập xác định của hàm số
a) $y=\frac{1+\cos x}{\sin x}$.
b) $y=\sqrt{\frac{1+\cos x}{1-\cos x}}$.
c) $y=\tan(x-\frac{\pi}{3})$.
d) $y=\cot(x+\frac{\pi}{6})$.
Bài 3: Trang 17 sgk - đại số và giải tích 11
Dựa vào đồ thị hàm số y = sinx, hãy vẽ đồ thị của hàm số y = |sinx|
Bài 4: Trang 17 sgk - đại số và giải tích 11
Chứng minh rằng sin2(x + kπ) = sin 2x với mọi số nguyên k. Từ đó vẽ đồ thị hàm số y = sin2x.
Bài 5: Trang 17 sgk - đại số và giải tích 11
Dựa vào đồ thị hàm số y = cosx, tìm các giá trị của x để $ \cos x = \frac{1}{2}$.
Bài 6: Trang 17 sgk - đại số và giải tích 11
Dựa vào đồ thị hàm số y = sinx, tìm các khoảng giá trị của x để hàm số đó nhận giá trị dương.
Bài 7: Trang 18 sgk - đại số và giải tích 11
Dựa vào đồ thị hàm số $y=\cos x$, tìm khoảng giá trị của x để hàm số đó nhận giá trị âm.
Bài 8: Trang 18 sgk - đại số và giải tích 11
Tìm giá trị lớn nhất của hàm số:
a) $y=2 \sqrt{\cos x}+1$;
b) $y=3-2 \sin x$.