Khởi động

Câu hỏi: Nhiệt độ lúc 13 giờ ngày 24/01/2016 tại một số trạm đo được bởi bảng như sau:

Giải bài 1 Tập hợp Q các số hữu tỉ

Các số chỉ nhiệt độ nêu trên có viết được dưới dạng phân số không?

Trả lời:

Các số chỉ nhiệt độ nêu trên viết được dưới dạng phân số. Ta có:

- 1,3 = $\frac{-13}{10}$; - 0,5 = $\frac{-5}{10} = \frac{-1}{2}$ ; 

0,3 = $\frac{3}{10}$ ; -3,1 = $\frac{-31}{10}$

I. Số hữu tỉ

Hoạt động 1. Viết các số -3; 0,5; $2\frac{3}{7}$ dưới dạng phân số.

Trả lời:

- 3 = $\frac{-3}{1}$0,5 = $\frac{5}{10} = \frac{1}{2}$$2\frac{3}{7}= \frac{2.7 + 3}{7}=\frac{17}{7}$

Luyện tập 1. Các số 21; -12; $\frac{-7}{-9}$; -4,7; -3,05 có là số hữu tỉ không? Vì sao?

Trả lời:

Ta có: 21 = $\frac{21}{1}$; -12 = $\frac{-12}{1}$; $\frac{-7}{-9}$= $\frac{7}{9}$

          -4,7 = $\frac{-47}{10}$; -3,05 = $\frac{-305}{100}$ = $\frac{-61}{20}$ 

=> Các số trên đều là số hữu tỉ.

II. Biểu diễn số hữu tỉ ở trục số

Hoạt động 2. Biểu diễn số hữu tỉ $\frac{7}{10}$ trên trục số

Trả lời:

Giải bài 1 Tập hợp Q các số hữu tỉ

Luyện tập 2. Biểu diễn số hữu tỉ -0,3 trên trục số

Trả lời:

Giải bài 1 Tập hợp Q các số hữu tỉ

III. Số đối của một số hữu tỉ

Hoạt động 3. Quan sát hai điểm biểu diễn các số hữu tỉ $\frac{5}{4}$ và $\frac{-5}{4}$ trên trục số sau:

Giải bài 1 Tập hợp Q các số hữu tỉ

Nêu nhận xét về khoảng cách từ hai điểm $\frac{5}{4}$ và $\frac{-5}{4}$ đến điểm 0.

Trả lời:

Hai điểm biểu diễn các số hữu tỉ $\frac{5}{4}$ và $\frac{-5}{4}$ cách gốc 0 một khoảng bằng nhau.

Luyện tập 3. Tìm số đối của mỗi số sau: $\frac{2}{9}$; -0,5

Trả lời:

  • Số đối của $\frac{2}{9}$ là $\frac{-2}{9}$
  • Số đối của -0,5 là 0,5

IV. So sánh các số hữu tỉ

Hoạt động 4. So sánh: 

a. $-\frac{1}{3}$ và $\frac{-2}{5}$       b. 0,125 và 0,13      c. -0,6 và $\frac{-2}{3}$

Trả lời:

a. Ta có: $-\frac{1}{3}$ = $\frac{-5}{15}$ ; $\frac{-2}{5}$ = $\frac{-6}{15}$

Vì -5 > -6 nên $\frac{-5}{15}$ > $\frac{-6}{15}$ hay $-\frac{1}{3}$ > $\frac{-2}{5}$

b. 0,125 < 0,13 vì chữ số hàng phần trăm của 0,125 là 2 nhỏ hơn chữ số hàng phần trăm của 0,13 là 3

c. Ta có: -0,6 = $\frac{-6}{10}$ = $\frac{-3}{5}$= $\frac{-9}{15}$

$\frac{-2}{3}$= $\frac{-10}{15}$

Vì -9 > -10 nên $\frac{-9}{15}$ > $\frac{-10}{15}$ hay -0,6 > $\frac{-2}{5}$

Luyện tập 4. So sánh:

a) -3,23 và -3,32          b) $-\frac{7}{3}$ và -1,25

Trả lời:

a) Ta có: 3,23 < 3,32 nên -3,23 > -3,32

b) Ta có: $-\frac{7}{3}$ = $\frac{-28}{12}$; -1,25 = $\frac{-125}{100}$= $\frac{-5}{4}$ = $\frac{-15}{12}$

Vì -28 < -15 nên $\frac{-28}{12}$ < $\frac{-15}{12}$ hay $-\frac{7}{3}$ < -1,25

B. Bài tập và hướng dẫn giải

Bài 1. Trang 10 toán 7 tập 1CD

Các số 13, -29; -2,1; 2,28; $\frac{-12}{-18}$ có là số hữu tỉ không? Vì sao?

Bài 2. Trang 10 toán 7 tập 1CD

Chọn kí hiệu thích hợp cho dấu “?”

Giải bài 1 Tập hợp Q các số hữu tỉ

Bài 3. Trang 10 toán 7 tập 1CD

Trong các phát biểu sau, phát biểu nào đúng, phát biểu nào sai?

a) Nếu a ∈ N thì a ∈ Q     b) Nếu a ∈ Z thì a ∈ Q

c) Nếu a ∈ Q thì a ∈ N     d) Nếu a ∈ Q thì a ∈ Z

e) Nếu a ∈ N thì a ∉ Q     g) Nếu a ∈ Z thì a ∉ Q

Bài 4 trang 11 toán 7 tập 1 CD

Quan sát trục số sau và cho biết các điểm A, B, C, D biểu diễn những số nào?

Giải bài 1 Tập hợp Q các số hữu tỉ

Bài 5 trang 11 toán 7 tập 1 CD

Tìm số đối của mỗi số sau: $\frac{9}{25}$; $\frac{-8}{27}$; -$\frac{15}{31}$; $\frac{5}{-6}$; 3,9 ; -12,5.

Bài 6 trang 11 toán 7 tập 1 CD

Biểu diễn số đối của mỗi số đã cho trên trục số sau:

Giải bài 1 Tập hợp Q các số hữu tỉ

Bài 7 trang 11 toán 7 tập 1 CD

So sánh:

a, 2,4 và $2\frac{3}{5}$    b, -0,12 và -$\frac{2}{5}$      c, $\frac{-2}{7}$ và -0,3

Bài 8 trang 11 toán 7 tập 1 CD

a) Sắp xếp các số sau theo thứ tự tăng dần: $\frac{-3}{7}$; 0,4; -0,5; $\frac{2}{7}$

b) Sắp xếp các số sau theo thứ tự giảm dần: $\frac{-5}{6}$; -0,75; -4,5; -1

Bài 9 trang 11 toán 7 tập 1 CD

Hình 4 mô tả một chiếc cân khối lượng, ở đó các vạch ghi 46 và 48 lần lượt ứng với các số đo 46 kg và 48 kg. Khi nhìn vị trí mà chiếc kim chỉ vào, bạn Minh đọc số đo là 47,15 kg, bạn Dương đọc số đo là 47,3 kg, bạn Quân đọc số đo là 47,65 kg. Bạn nào đã đọc đúng số đo? Vì sao?

Giải bài 9 trang 11 toán 7 tập 1 cánh diều

Bài 10 trang 11 toán 7 tập 1 CD

Cô Hạnh dự định xây tầng hầm cho ngôi nhà của gia đình. Một công ty tư vấn xây dựng đã cung cấp cho cô Hạnh lựa chọn một trong sáu số đo chiều cao của tầng hầm như sau: 2,3 m; 2,35 m; 2,4 m; 2,55 m; 2,5 m; 2,75 m. Cô Hạnh dự định chọn chiều cao của tầng hầm lớn hơn $\frac{13}{5}$m để đảm bảo ánh sáng, thoáng đãng, cân đối về kiến trúc và thuận tiện trong sử dụng. Em hãy giúp cô Hạnh chọn đúng số đo chiều cao của tầng hầm.

Giải bài 1 Tập hợp Q các số hữu tỉ