Giáo án PTNL bài Tổng kết về ngữ pháp

Ngày giảng

Lớp

Sĩ số

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- Mục tiêu: tạo hứng thú, tâm thế cho học sinh; tạo tình huống/vấn đề học tập nhằm huy động kiến thức, kinh nghiệm hiện có của học sinh và nhu cầu tìm hiểu kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập

- Phương pháp: Diễn giảng, thảo luận nhóm, trò chơi

- Kĩ thuật: Động não, làm việc nhóm, khăn trải bàn, trình bày 1 phút

- Thời gian: (  )

- GV yêu cầu: Kể tên các thành phần trong câu

- HS trả lời

- GV dẫn dắt : Trong một câu có cấu tạo đầy đủ bao gồm các thành phần chính và thành phần phụ. Các thành phần đó các em đã được học từ các lớp dưới. Các thành phần đó có cấu tao, tác dụng như thế nào khi tham gia vào thành phần của câu ? Nội dung bài học hôm nay các em sẽ đi tổng kết về các thành phần của câu: thành phần chính, thành phần phụ

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG CẦN ĐẠT

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

- Mục tiêu: Trang bị cho học sinh những kiến thức mới liên quan đến tình huống/ vấn đề nêu ra ở hoạt động khởi động

- Phương pháp: Diễn giảng, thảo luận nhóm, trò chơi, tình huống có vấn đề

- Kĩ thuật: Động não, làm việc nhóm, khăn trải bàn, trình bày 1 phút

- Thời gian: (   )

 - GV yêu cầu HS:

Phương pháp sắm vai: HS điều khiển các nhóm ôn tập

Nhóm 1:

? Em hãy kể tên các thành phần chính và thành phần phụ của câu ?

? Trong thành phần chính có những thành phần nào ?

Thành phần chính là những thành phần bắt buộc phải có để câu có cấu trúc hoàn chỉnh và diễn đạt một ý tương đối hoàn chỉnh.

* Đáp án:

+ Chủ ngữ: là thành phần chính của câu nêu tên sự vật, hiện tượng có hành động, đặc điểm, trạng thái… được miêu tả ở vị ngữ. Chủ ngữ thường trả lời câu hỏi: Ai? Con gì? Cái gì?

+ Vị ngữ: là thành phần chính của câu có khả năng kết hợp với các phó từ chỉ quan hệ thời gian và trả lời câu hỏi: Làm gì? Làm sao? Như thế nào? Là gì?

Nhóm 2:

? Kể tên các thành phần phụ ? Cho ví dụ ? Tác dụng ?

* Đáp án:

Ví dụ: Trạng ngữ

+ Vị trí: thường đứng đầu câu nhưng cũng có thể đứng ở cuôi câu hoặc giữa câu.

+ Tác dụng: cụ thể hoá không gian, thời gian, cách thức, phương tiện,nguyên nhân, mục đích được diễn đạt ở nòng cốt câu.

+ Dấu hiệu nhận biết: ngăn cách với nòng cốt bằng dấu phẩy.

* Tương tự khởi ngữ học sinh tự tìm

Nhóm 3:

? Kể tên và nêu dấu hiệu nhận biết các thành phần biệt lập của câu ?

? Các thành phần biệt lập đó dùng để làm gì ?

? Cho ví dụ cụ thể ?

? Thế nào là câu đơn ?

 + Là câu do một cụm c-v tạo thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự vật hay để nêu một ý kiến.

- Câu trần thuật đơn có từ là.

- Câu trần thuật đơn không có từ là.

? Nêu dấu hiệu nhận biết câu đơn ?

? Thế nào là câu ghép ?

+  Là câu do hai hoặc nhiều cụm c-v không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm c-v trong câu ghép được gọi là một vế câu. Các vế câu có thể nối với nhau bằng quan hệ từ hoặc dấu phẩy, dấu chấm phẩy, dấu hai chấm.

? Nêu dấu hiệu nhận biết ?

? Nêu cách biến đổi câu ?

+ Biến đổi câu có một cụm c-v thành câu có hai cụm c-v.

+ Biến đổi câu ko có khởi ngữ thành câu có khởi ngữ.

+ Biến đổi câu chủ động thành câu bị động.

? Thế nào là rút gọn câu ?

+ Là cách lược bỏ một hoặc một số thành phần câu làm cho câu văn ngắn gọn, đỡ nặng nề mà ý nghĩa của câu vẫn ko thay đổi.

? Tác dụng của rút gọn câu ?
+ Tách thành phần phụ thành câu riêng: Nhằm đạt hiệu quả cao trong giao tiếp

? Cho ví dụ minh hoạ ?

+ Câu nghi vấn: Là câu có hình thức nghi vấn. Chức năng chính của câu nghi vấn là dùng để hỏi. Ngoài ra câu nghi vấn còn dùng để diễn đạt hành động hành động cầu khiến, khẳng định, phủ định, đe doạ, bộc lộ cảm xúc.

+ Câu cầu khiến: Là kiểu câu có những từ ngữ cầu khiến dùng để ra lệnh, yêu cầu, khuyên bảo.

+ Câu cảm thán: Dùng để biểu lộ tình cảm, cảm xúc của người nói đối với sự vật, sự việc được nói tới trong câu.

+ Câu trần thuật: Dùng để kể, xác nhận, miêu tả, trình bày, thông báo, nhận định...Ngoài ra, còn được dùng với một số chức năng khác.

C. Thành phần câu:

I. Thành phần chính và thành phần phụ:

+ Thành phần chính: CN; VN

+ CN: Thường trả lời cho các câu hỏi Ai? Con gì? Cái gì?

+ VN: Trả lời cho các câu hỏi: Làm gì? làm sao? Như thế nào? là gì?

* Thành phần phụ:

+ Trạng ngữ: Nêu lên hoàn cảnh về không gian, thời gian, cách thức, phương tiện, nguyên nhân, mục đích...

+ Khởi ngữ: Thường đứng trước CN nêu lên đề tài của câu nói.

II. Thành phần biệt lập:

1.Lý thuyết:

+ Thành phần tình thái

+ Thành phần cảm thán

+Thành phần gọi - đáp

+ Thành phần phụ chú

=> Dấu hiệu nhận biết: chúng không trực tiếp tham gia vào sự việc nói trong câu

D. Các kiểu câu:

I.Câu đơn:

II. Câu ghép

III. Biến đổi câu

IV. Các kiểu câu ứng với những mục đích giao tiếp khác nhau:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

- Mục tiêu: Sử dụng kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết vấn đề, nhiệm vụ trong thực tế

- Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận nhóm

- Kĩ thuật: Trả lời nhanh, KT khăn trải bàn

- Thời gian: ( )

* GV đặt câu hỏi: Hãy nêu các thành phần chính, thành phần phụ của câu ? Mỗi thành phần đó có chức năng như thế nào trong câu ?

* Thành phần chính:

+ Chủ ngữ: là thành phần chính của câu nêu tên sự vật, hiện tượng có hành động, đặc điểm, trạng thái… được miêu tả ở vị ngữ. Chủ ngữ thường trả lời câu hỏi: Ai? Con gì? Cái gì?

+ Vị ngữ: là thành phần chính của câu có khả năng kết hợp với các phó từ chỉ quan hệ thời gian và trả lời câu hỏi: Làm gì? Làm sao? Như thế nào? Là gì?

 * Thành phần phụ:

+ Trạng ngữ: Nêu lên hoàn cảnh về không gian, thời gian, cách thức, phương tiện, nguyên nhân, mục đích...

+ Khởi ngữ: Thường đứng trước CN nêu lên đề tài của câu nói.

HOẠT ĐỘNG MỞ RỘNG, TÌM TÒI, SÁNG TẠO

- Mục tiêu: tìm tòi, mở rộng thêm những gì đã được học, dần hình thành nhu cầu học tập suốt đời.

- Phương pháp: thảo luận nhóm

- Kĩ thuật: hỏi và trả lời, trình bày một phút, chia nhóm, giao nhiệm vụ

- Thời gian: ( )

? Viết một đoạn văn về đề tài mùa hè và chỉ ra các thành phần trong mỗi câu

SốTT

Tên t.p

Tác giả

H/c

sáng

tác

TLoại

PTBĐ

T

Huống

 Nội dung

Ýnghĩa

  VB

Nghệ thuật