Dưới đây là mẫu giáo án phát triển năng lực bài: Đánh nhau với cối xay gió. Bài học nằm trong chương trình ngữ văn 8 tập 1. Bài mẫu có : văn bản text, file PDF, file word đính kèm. Thầy cô giáo có thể tải về để tham khảo. Hi vọng, mẫu giáo án này mang đến sự hữu ích và tham khảo cần thiết.
Ngày soạn: Ngày dạy: Tiết: CHỦ ĐỀ: TRUYỆN NƯỚC NGOÀI ĐÁNH NHAU VỚI CỐI XAY GIÓ (Trích: Đôn Ki - hô - tê) (Xéc-van-tét) 1. Kiến thức, kĩ năng. Sau khi học xong bài này, HS: a. Kiến thức - Biết nội dung , nghệ thuật của đoạn trích. - Hiểu được tấm lòng yêu thương những người nghèo khổ của nhà văn được thể hiện trong đoạn trích. - Vận dụng tình cảm nhân văn trong cuộc sống; khả năng sáng tạo nghệ thuật của bản thân. b. Kĩ năng - Vận dụng kiến thức về sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm tự sự để đọc - hiểu tác phẩm. - Cảm nhận được ý nghĩa nhân văn sâu sắc của truyện. 2. Định hướng phát triển phẩm chất và năng lực học sinh. a. Các phẩm chất: - Rung động trước cái hay cái đẹp và lòng cảm thông của tác giả đối với những nỗi bất hạnh của người nghèo - Bồi đắp cho HS lòng yêu thương, sẵn sàng giúp đỡ con người b. Năng lực chung - Năng lực tự học; năng lực giải quyết vấn đề; năng lực tư duy; năng lực giao tiếp; năng lực hợp tác; năng lực sử dụng CNTT; năng lực sử dụng ngôn ngữ. c. Năng lực chuyên biệt - Năng lực sử dụng ngôn ngữ. - Năng lực thẩm mĩ. B. CHUẨN BỊ. Thầy - Đồ dùng: + SGK, SGV, chuẩn kiến thức - kĩ năng, giáo án, bài dạy điện tử. Trò - Đọc và soạn bài theo các câu hỏi ở SGK và hướng dẫn của GV ở tiết trước. C. PHƯƠNG PHÁP - Phương pháp thuyết trình, đàm thoại, luyện tập, dạy học nhpóm, giải quyết vấn đề, dạy học theo tình huống... - Kĩ thuật giao nhiệm vụ, hỏi và trả lời, động não, “trình bày một phút”, tóm tắt tài liệu... D. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC. Bước 1. Ổn định lớp(1’) - Kiểm tra vệ sinh, nề nếp:………………………………………………. - Kiểm tra sĩ số học sinh: Ngày giảng Lớp Sĩ số (vắng) Bước 2. Kiểm tra bài cũ(3’) Bước 3. Bài mới: Hoạt động khởi động - Thời gian: phút - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý của HS - Phương pháp: Thuyết trình, nêu vấn đề... - Kĩ thuật: Động não, tia chớp, hỏi và trình bày Cho học sinh xem các hình ảnh Hoạt động hình thành kiến thức - Mục tiêu: trang bị cho học sinh những kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập nêu ra ở hoạt động khởi động. - Phương pháp: thuyết trình, pháp vấn, gợi mở, phân tích, nêu vấn đề, giảng bình, thảo luận nhóm… - Kĩ thuật: Kĩ thuật hỏi và trả lời, trình bày một phút, chia nhóm, giao nhiệm vụ - Phương tiện: Máy chiếu, phiếu học tập - Thời gian : HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG - Mục tiêu: tạo tình huống/vấn đề học tập nhằm huy động kiến thức, kinh nghiệm hiện có của học sinh và nhu cầu tìm hiểu kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập - Phương pháp: vấn đáp - Thời gian: 3 phút - GV cho HS quan sát các hình ảnh - Gv đặt câu hỏi: Những hình ảnh sau gợi em nhớ đến đất nước nào? Em biết gì về những hình ảnh này? HS trả lời. GV bổ sung: Đất nước TBN, với lễ hội ném cà chua, điệu nhảy flamenco, đấu bò tót, quê hương của chiếc đàn ghi ta, và đặc biệt , đất nước này là thiên đường của những chiếc cối xay gió. Gv: Nhắc đến Tây Ban Nha là nhắc đến một đất nước có nền văn hóa đặc sắc bậc nhất thế giới. Trong lĩnh vực văn học, nhà văn Xéc-van-téc đã làm rạng danh xứ sở bò tót bằng tác phẩm kinh điển Đôn-ki-hô-tê. Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu đoạn trích đánh nhau với cối xay gió trích trong tác phẩm này HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC - Mục tiêu: Trang bị cho học sinh những kiến thức mới liên quan đến tình huống/ vấn đề nêu ra ở hoạt động khởi động - Phương pháp: thuyết trình, pháp vấn, gợi mở, phân tích, nêu vấn đề,… - Thời gian: 20p HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG CẦN ĐẠT Hướng dẫn tìm hiểu chung *Cá nhân học sinh báo cáo phần chuẩn bị ở nhà. * Giáo viên định hướng, chốt kiến thức. I. Hướng dẫn tìm hiểu chung 1. Tác giả: Xéc – van - tét (1547 - 1616) - là nhà văn Tây Ban Nha. 2. Tác phẩm - Tác phẩm gồm 2 phần, 126 chương. - Đoạn trích: chương 8 của tác phẩm. GV chiếu tranh chân dung tác giả - Xéc - van - tét là nhà văn xuất sắc của Tây Ban Nha thời Phục Hưng. Văn phong giàu chất hiện thực, ngợi ca phần trong trẻo tốt lành, phẩm hạnh của lớp bình dân. Sáng tác văn học của ông thuộc nhiều thể loại: tiểu thuyết, truyện ngắn, thơ, kịch. Tác phẩm đầu tay là tập thơ Xonnê tặng hoàng hậu Idaben năm 1559. Tiểu thuyết Pecxilex và Xêdixmunda là tác phẩm cuối cùng khép lại sự nghiệp sáng tạo văn chương của nhà văn năm 1616. - Nhà văn có cuộc đời cực nhọc, nghèo khổ, không may mắn (Bị đi lính, bị thương, bị cướp biển bắt giam, bị tù đày...) - Đôn Ki - hô - tê là một kiệt tác gồm 2 phần, 126 chương. + P1: 52 chương - xuất bản 1605 + P2: 74 chương - xuất bản 1615 G: Khi viết tiểu thuyết Đôn Ki - hô - tê, tác giả đã nói rõ mục đích của mình ở đầu bài tựa tập tiểu thuyết bất hủ đó là: Viết một tập truyện hài hước để chế giễu thứ văn học kị sĩ và đánh tan cái tín nhiệm của một số người khá đông đối với loại sách ấy. Định hướng hình thành kiến thức đọc hiểu văn bản: *Yêu cầu cán sự bộ môn lên điều hành hoạt động học, giáo viên theo dõi và điều chỉnh, hỗ trợ: - Đọc, tìm hiểu chú thích. - Đưa ra cách đọc: chú ý các câu đối thoại giọng Đôn Ki - hô - tê nói với cối xay gió: ngây thơ, tự tin xen lẫn hài hước. - Thể loại, phương thức biểu đạt. - Xác định bố cục của văn bản. *GV chiếu - Bố cục: 3 phần: + P1: Từ đầu -> “không cân sức”: Thầy trò Đôn Ki hô- tê trước khi đánh nhau với cối xay gió (những chiếc cối xay gió hay là những tên khổng lồ ghê gớm). + P2: Tiếp -> “bị toạc nửa vai”: Đánh nhau với cối xay gió (một trận giao chiến không cân sức). + P3: Còn lại: 2 thầy trò tiếp tục cuộc phiêu lưu. II. Định hướng hình thành kiến thức đọc hiểu văn bản: 1. Đọc, tìm hiểu chú thích 2. Bố cục - PTBĐ: tự sự + miêu tả. - Bố cục: 3 phần. Hoạt động nhóm Cách thức: 4 bước + Bước 1: Giao nhiệm vụ (Thời gian: 10 phút Học sinh: cá nhân sử dụng phiếu học tập hoạt động theo nhóm bàn. Nội dung: điền vào bảng hai cột Phân công: Bàn...) + Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ + Bước 3: Trao đổi thảo luận + Bước 4: Đánh giá chốt kiến thức 1. Nguồn gốc xuất thân 2. Hành động đánh nhau với cối xay gió (mục đích, kết quả) Giáo viên hướng dẫn học sinh bổ sung và hoàn thiện nội dung kiến thức trong phiếu học tập (Phiếu học tập đính kèm trong vở ghi) - Báo cáo: cá nhân trả lời tại chỗ theo phiếu học tập. - Giáo viên chuẩn hóa kiến thức, nhận xét, đánh giá. 3. Phân tích (Giáo viên chuẩn hóa kiến thức theo nội dung sau) 3.1. Hiệp sĩ Đôn Ki - hô - tê *Nguồn gốc xuất thân - Tên: Ki - ha - đa (ghép họ quí tộc: Đôn…). - Xuất thân: quí tộc nghèo. - Say mê sách kiếm hiệp. -> Bệnh hoang tưởng, gàn dở, muốn thành hiệp sĩ giang hồ. *Đánh nhau với cối xay gió: - Mục đích: + Chiến đấu cao cả, tiêu diệt lũ tàn ác, trừ hại cho dân. - Dũng cảm như một anh hùng, hiên ngang, dũng mãnh, quyết tâm chiến đấu. -> đáng kính phục. - hoang tưởng, hão huyền. -> Gây cười. - Kết quả: thất bại một cách đau đớn. => Đôn Ki - hô - tê là người hoang tưởng, gàn dở, điên rồ nhưng dũng cảm và cao thượng. -> Đôn Ki - hô - tê vừa đáng trân trọng vừa nực cười, vừa đáng thương vừa đáng trách. *Luyện tập Hướng dẫn luyện tập. Thảo luận nhóm bàn: 2p 1. Em nhận xét gì về tài dựng cảnh và miêu tả của tác giả? => Tác giả đã tái hiện trận đánh thời trung cổ: Dàn trận, đấu khẩu trước lúc giao tranh, đánh nhau quyết tử dữ dội, bãi chiến trường sau trận đấu. Ngôn ngữ nhân vật phong phú: cũng khoác lác, đại ngôn, trống rỗng, thét vang trước khi xung trận. Cử chỉ điệu bộ tự tin, dũng mãnh, oai phong. -> Thể hiện tài dựng cảnh của tác giả. *GV: Đôn Ki - hô - tê luôn là một con người cao thượng, trong sạch, hết mình vì lý tưởng hiệp sĩ thời trung cổ. Chỉ tiếc là thời đại hiệp sĩ đã qua từ lâu nên Đôn Ki - hô - tê chơ vơ, lạc lõng trong thời đại của mình, thành trò cười cho thiên hạ... 1. Từ nhân vật Đôn - ki - hô - tê, em rút ra bài học gì cho mình? - Tránh xa truyện kiếm hiệp, trang mạng ảo.... *GV: Đôn Ki - hô - tê gàn dở, nhưng biết yêu thương nhân loại, yêu tự do, bình đẳng, ghét thói xa hoa, ăn bám, quí trọng danh dự, đạo làm người. Đôn Ki - hô - tê chết là vì lý tưởng hiệp sĩ chết. Vậy thời đại mới (Tư bản chủ nghĩa) đem lại cái gì cho Đôn Ki - hô - tê? Đó là câu hỏi phản ánh sự khủng hoảng của lý tưởng nhân văn chủ nghĩa Tây Ban Nha thế kỉ XVI. Bước 4. Hướng dẫn về nhà ( ) 1. Hướng dẫn học sinh học bài cũ: + Nắm chắc tác giả, tác phẩm. + Tóm tắt văn bản. + Phân tích nhân vật Đôn Ki - hô - tê. 2. Hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài tiếp theo trong chủ đề truyện nước ngoài “Đánh nhau với cối xay gió”. - Chuẩn bị: Đọc và tìm hiểu văn bản “Đánh nhau với cối xay gió” (Tiết 2) - Soạn tiếp phần còn lại: + Tìm hiểu nhân vật Xan - chô Pan – xa. + Nghệ thuật xây dựng cặp nhân vật của tác giả. ? Giới thiệu đôi nét về Xan - chô Pan - xa? ? Khi thấy Đôn Ki – hô – tê đánh nhau với cối xay gió Xan - chô Pan - xa có những biểu hiện gì? ? Vì sao Xan - chô Pan - xa có những lời can ngăn ấy? ? Qua chi tiết đó cho thấy bác là người như thế nào? ? Ngăn không được bác đành bỏ mặc chủ, sau đó lại chăm sóc rất chu đáo. Qua đó chứng tỏ điều gì ở nhân vật này? ? Qua những lời tâm sự của Xan - chô Pan - xa với chủ, em nhận ra điều gì ở con người này? ? Qua đoạn trích trên, nhà văn đã giúp em hình dung như thế nào về hai nhân vật Đôn Ki - hô - tê và Xan - chô Pan – xa? TIẾT 2 HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG - Mục tiêu: tạo tình huống/vấn đề học tập nhằm huy động kiến thức, kinh nghiệm hiện có của học sinh và nhu cầu tìm hiểu kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập - Phương pháp: vấn đáp - Thời gian: 3 phút GV: Tiết trước, chúng ta đã tìm hiểu về nhận vật Đon-ki-ho-te, tiết 2 chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu nhân vật Giám mã Xan - chô Pan - xa HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC - Mục tiêu: Trang bị cho học sinh những kiến thức mới liên quan đến tình huống/ vấn đề nêu ra ở hoạt động khởi động - Phương pháp: thuyết trình, pháp vấn, gợi mở, phân tích, nêu vấn đề,… - Thời gian: 20p HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG CẦN ĐẠT Hướng dẫn tìm hiểu chung *Cá nhân học sinh báo cáo phần chuẩn bị ở nhà. * Giáo viên định hướng, chốt kiến thức. I. Hướng dẫn tìm hiểu chung II. Định hướng hình thành kiến thức đọc hiểu văn bản: Hoạt động nhóm Cách thức: 4 bước + Bước 1: Giao nhiệm vụ. (Thời gian: 10 phút Học sinh: cá nhân sử dụng phiếu học tập hoạt động theo nhóm bàn. Nội dung: điền vào bảng hai cột Phân công: Bàn...) + Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ. + Bước 3: Trao đổi thảo luận. + Bước 4: Đánh giá chốt kiến thức. 1. Nguồn gốc xuất thân. 2. Hành động của Xan - chô Pan - xa (mục đích, kết quả). Giáo viên hướng dẫn học sinh bổ sung và hoàn thiện nội dung kiến thức trong phiếu học tập (Phiếu học tập đính kèm trong vở ghi). - Báo cáo: cá nhân trả lời tại chỗ theo phiếu học tập. - Giáo viên chuẩn hóa kiến thức, nhận xét, đánh giá. 3. Phân tích (Giáo viên chuẩn hóa kiến thức theo nội dung sau) 3.1. Hiệp sĩ Đôn Ki - hô - tê 3.2. Giám mã Xan - chô Pan - xa - Nguồn gốc xuất thân: + Là nông dân. + Hình dáng: béo lùn. - Hành động: + Có tham vọng thực tế: giàu sang phú quý -> thích danh vọng hão huyền. + MĐ rõ ràng, ước muốn tầm thường. -> Xan - chô là người tỉnh táo, tận tụy, trung thành nhưng hèn nhát. + Thực dụng đến tầm thường. *GV: Xan - chô cũng là một nông dân thích danh vọng hão huyền, vừa thực dụng vừa không tưởng, có nét tính cách hoang tưởng như Đôn Ki - hô - tê. HS thảo luận nhóm bàn: 5p ? Nhà văn đã xây dựng được một cặp nhân vật đối lập, tương phản bất hủ trong văn học. Hãy chứng minh? Đôn Ki -hô -tê Xan- chô Pan-xa - Nguồn gốc - Dung mạo - Mục đích sống - Dòng dõi quý tộc - Gày gò, cao lênh khênh, cưỡi trên con ngựa gầy. - Có khát vọng cao cả. - Muốn giúp ích cho đời, không quản ngại hi sinh. - Mê muội, hoang tưởng vì đọc quá nhiều sách kiếm hiệp. - Nguồn gốc nông dân - Béo lùn, cưỡi lừa. - Mong ước tầm thường. - Chỉ lo cho bản thân, hèn nhát. - Tỉnh táo, thực dụng. Hoang tưởng và cao thượng Tỉnh táo và tầm thường GV cho HS thảo luận nhóm bàn để rút ra nghệ thuật đặc sắc của văn bản. ? Nhận xét về biện pháp nghệ thuật sử dụng trong văn bản? * Nghệ thuật: - Biện pháp nghệ thuật và tương phản giữa 2 hình tượng nhân vật. - Giọng điệu phê phán hài hước. - Sử dụng tiếng cười để giễu cợt cái hoang tưởng và tầm thường; đề cao cái thực tế và cao thượng. *Nội dung – ý nghĩa: - Nội dung: Mối quan hệ đối lập, bổ sung cho nhau giữa hai hình tượng Đôn - Ki - hô - tê và Xan - chô Pan - xa. - Ý nghĩa: Kể câu chuyện về sự thất bại của Đôn Ki - hô - tê đánh nhau với cối xay gió, nhà văn chế giễu lí tưởng hiệp sĩ phiêu lưu, hão huyền, phê phán thói thực dụng thiển cận của con người trong đời sống xã hội. - HS đọc ghi nhớ SGK/80. 4. Tổng kết 4.1. Nghệ thuật 4.2. Nội dung - Ý nghĩa 4.3. Ghi nhớ SGK/80 Hoạt động luyện tập - Mục tiêu: hoàn thiện kiến thức vừa chiếm lĩnh được; rèn luyện kĩ năng áp dụng kiến thức mới để giải quyết các tình huống/vấn đề trong học tập. - Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận nhóm - Kĩ thuật: Kĩ thuật hỏi và trả lời, trình bày một phút - Phương tiện: Máy chiếu - Thời gian: Hướng dẫn luyện tập. - Thời gian: 5 phút. ? Đọc diễn cảm một đoạn em thích nhất? Vì sao em thích nhất đoạn đó? - HS lựa chọn và giải thích được lí do. ? Thành công của tác giả trong việc xây dựng nhân vật là gì ? Em đánh giá như thế nào về mỗi nhân vật? *GV: Câu chuyện phiêu lưu của 2 thầy trò Đôn Ki - hô - tê có ý nghĩa phản ánh bước chuyển mình vĩ đại của đất nước Tây Ban Nha từ xã hội phong kiến lạc hậu -> Xã hội tư bản. - HS trình bày miệng. III. Luyện tập Bài 1 Bài 2 - Nghệ thuật: + Tương phản đối lập. + Giọng điệu phê phán, hài hước - Nhân vật: + Đôn - ki: Mê muội, hão huyền, dũng cảm + Xan - cho: Tỉnh táo, thiết thực, hèn nhát. ? Phát biểu cảm nghĩ sau khi học xong văn bản? HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG - Mục tiêu: phát hiện các tình huống thực tiễn và vận dụng được các kiến thức, kĩ năng trong cuộc sống tương tự tình huống/vấn đề đã học. - Phương pháp: Vấn đáp - Thời gian: 5p H: Em rút ra bài học gì cho bản thân sau khi học văn bản? Hs - Liên hệ bản thân HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI, MỞ RỘNG - Mục tiêu: tìm tòi, mở rộng thêm những gì đã được học, dần hình thành nhu cầu học tập suốt đời. - Phương pháp: thực hành có hướng dẫn, thảo luận nhóm ?Vẽ tranh minh hóa Đôn-ki-ho-te đánh nhau với cối xay gió ? Tìm đọc một số đoạn trích khác nói về những hành động điên rồ của Đon ki hô tê trong tiểu thuyết cùng tên Bước 4. Hướng dẫn về nhà ( ) 1. Hướng dẫn học sinh học bài cũ: - Học thuộc ghi nhớ. - Học kĩ nội dung bài học. - Tóm tắt các sự việc chính của văn bản. ? Phát biểu cảm nghĩ của em về 2 nhân vật Đôn Ki - hô- tê và Xan - chô Pan - xa? ? Hãy chỉ ra các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong đoạn “Đêm hôm đó…đủ no rồi”? 2. Hướng dẫn học sinh chuẩn bị bài tiếp theo trong chủ đề truyện nước ngoài “Chiếc lá cuối cùng”. + Soạn bài theo hệ thống đọc hiểu trong sách giáo khoa. + Trả lời các câu hỏi: