Bác Hồ đã từng nói: Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu. Thật vậy, một dân tộc mà dân trí thấp thì khó có điều kiện để tiếp thu và phát triển. Vì vậy, yếu tố con người là quan trọng, cần phải có chính sách giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hóa… để đưa đất nước giàu mạnh..
A. Kiến thức trọng tâm
1. Chính sách giáo dục và đào tạo
a. Nhiệm vụ của giáo dục và đào tạo
- Nâng cao dân trí
- Đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài nhằm phát triển tài năng trí tuệ.
- Cung cấp cho đất nước nguồn lao động có chất lượng cao.
b. Phương hướng cơ bản để phát triển giáo dục và đào tạo
- Nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục và đào tạo
- Mở rộng quy mô giáo dục
- Ưu tiên đầu tư giáo dục
- Thực hiện công bằng xã hội trong giáo dục
- Xã hội hóa sự nghiệp giáo dục
- Tăng cường hợp tác quốc tế về giáo dục và đào tạo
2. Chính sách khoa học và công nghệ
a. Nhiệm vụ của khoa học và công nghệ
- Giải đáp kịp thời những vấn đề lí luận và thực tiễn do cuộc sống đặt ra
- Cung cấp luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và nhà nước.
- Đổi mới và nâng cao trình độ công nghệ trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân.
- Nâng cao trình độ quản lí, hiệu quả của hoạt động khoa học và công nghệ
b. Phương hướng cơ bản để phát triển khoa học và công nghệ
- Đổi mới cơ chế tổ chức, quản lí khoa học và công nghệ
- Tạo thị trường cho khoa học và công nghệ
- Phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ
- Tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm
3. Chính sách văn hóa
a. Nhiệm vụ của văn hóa
- Xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc
- Xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện về chính trị, tư tưởng, trí tuệ, đạo đức, thể chất, năng lực sáng tạo.
b. Phương hướng cơ bản để xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc
- Làm cho chủ nghĩa Mác – Lê Nin và tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của nhân dân.
- Kế thừa, phát huy những di sản và truyền thống văn hóa của dân tộc.
- Tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại
- Nâng cao hiểu biết và mực hưởng thụ văn hóa, phát huy tiềm năng sáng tạo văn hóa của nhân dân…
4. Trách nhiệm công dân đối với chính sách giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hóa.
- Tin tưởng và chấp hành đúng chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước về GD-ĐT, KH-CN, văn hóa
- Thường xuyên nâng cao trình độ học vấn, coi trọng việc tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại
- Ra sức trao dồi phẩm chất đạo đức, chiếm lĩnh kiến thức KH-KT hiện đại để thực hiện ước mơ làm cho đất nước ngày càng giàu mạnh
- Có quan hệ tốt đẹp với mọi người xung quanh, biết phê phán những thói hư tật xấu trong xã hội.
B. Bài tập và hướng dẫn giải
Câu 1: Nêu nhiệm vụ của sự nghiệp giáo dục và đào tạo ở nước ta hiện nay. Hãy nêu một hoạt động nhằm thực hiện chính sách giáo dục và đào tạo mà em biết hoặc tham gia.
Câu 2: Trình bày phương hướng cơ bản để phát triển giáo dục và đào tạo.
Câu 3: Khoa học và công nghệ có nhiệm vụ như thế nào? Lấy ví dụ về việc áp dụng thành tựu khoa học và công nghệ vào sản xuất hoặc sáng kiến khoa học – kĩ thuật mà em biết.
Câu 4: Những phương hướng cơ bản để phát triển khoa học và công nghệ là gì?
Câu 5: Nhiệm vụ của văn hóa là gì? Em hiểu như thế nào là nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc?
Câu 6: Trình bày phương hướng cơ bản để xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Em hãy nêu một ví dụ về hoạt động nhằm giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc ở địa phương em?