Vấn đề dân số và việc làm là mối quan tâm của nhiều quốc gia trên thế giới. Ở nước ta, chính sách dân số và giải quyết việc làm được coi là chính sách xã hội cơ bản nhằm nâng cao chất lượng dân số, thúc đẩy sản xuất phát triển, khuyến khích làm giàu hợp pháp, tăng năng suất lao động xã hội..
A. Kiến thức trọng tâm
1. Chính sách dân số
a. Tình hình dân số nước ta
- Dân số đông
- Quy mô dân số lớ
- Mật độ dân số cao
- Dân cư phân bố không hợp lí
- Giảm sinh chưa hiệu quả, chất lượng dân số thấp.
b. Mục tiêu và phương hướng cơ bản để thực hiện chính sách dân số
- Mục tiêu:
- Giảm tốc độ gia tăng dân số
- Ổn định quy mô, cơ cấu dân số, phân bố dân cư hợp lí
- Nâng cao chất lượng dân số nhằm phát huy nguồn lực cho đất nước.
- Phương hướng:
- Tăng cường công tác lãnh đạo và quản lí
- Làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền và giáo dục
- Nâng cao hiểu biết của người dân
- Nhà nước đầu tư đúng mức, thực hiện xã hội hóa công tác dân số, tạo điều kiện để mọi gia đình, cá nhân tự nguyện tham gia công tác dân số.
2. Chính sách giải quyết việc làm
a. Tình hình nước ta
- Thiếu việc làm ở thành thị và nông thôn
- Thu nhập thấp
- Số người trong độ tuổi lao động tăng
- Chất lượng nguồn nhân lực còn thấp
- Số người đổ về thành thị kiếm việc làm ngày càng tăng
- Tỉ lệ thất nghiệp cao.
b. Mục tiêu và phương hướng cơ bản
- Mục tiêu:
- Tập trung sức giải quyết việc làm ở thành thị và nông thông
- Phát triển nguồn nhân lực
- Mở rộng thị trường lao động
- Giảm tỉ lệ thất nghiệp
- Tăng tỉ lệ người lao động qua đào tạo.
- Phương hướng:
- Thức đẩy phát triển sản xuất và dịch vụ
- Khuyến khích làm giàu theo pháp luật
- Đẩy mạnh xuất khẩu lao động
- Sử dụng hiệu quả nguồn vốn hiện có.
3. Trách nhiệm của công dân
- Chấp hành chính sách dân số, pháp luật về dân số
- Chấp hành chính sách giải quyết việc làm và pháp luật về lao động
- Động viên người thân và những người khác chấp hành
- Có ý chí vươn lên nắm bắt khoa học kĩ thuật tiên tiến, định hướng đúng đắn nghề nghiệp.
B. Bài tập và hướng dẫn giải
Câu 1: Nêu tình hình dân số ở nước ta và tác động của nó đối với mọi mặt của đời sống xã hội. Hãy tìm hiểu về mật độ dân số ở địa phương em và so sánh với mật độ dân số trung bình của cả nước.
Câu 2: Mục tiêu và phương hướng cơ bản của chính sách dân số ở nước ta?
Câu 3: Em hãy giải thích và nêu lên thái độ của mình đối với những quan niệm sau: Trời sinh voi, trời sinh cỏ; Đông con hơn nhiều của; Trọng nam khinh nữ.
Câu 4: Nêu tình hình việc làm và mục tiêu của chính sách giải quyết việc làm ở nước. Hãy tìm hiểu và nhận xét tình hình việc làm ở địa phương em.
Câu 5: Trình bày phương hướng cơ bản nhằm giải quyết vấn đề việc làm ở nước ta hiện nay.
Câu 6: Em suy nghĩ như thế nào về trách nhiệm của mình đối với chính sách dân số và giải quyết việc làm?