Soạn bài 1: Trung thực - Sách VNEN GDCD lớp 8 trang 3. Phần dưới sẽ hướng dẫn trả lời và giải đáp các câu hỏi trong bài học. Cách làm chi tiết, dễ hiểu, hi vọng các em học sinh nắm tốt kiến thức bài học..
B. Bài tập và hướng dẫn giải
A. Hoạt động khởi động
Trò chơi: "Hãy làm theo tôi nói, đừng làm theo tôi làm"
a. Cách chơi và luật chơi "sgk"
b. Thảo luận sau khi chơi:
- Việc một số bạn tự đứng ra ngoài khi mắc lỗi trong lúc chơi mà không cần có người giám sát đã thể hiện phẩm chất gì của họ?
- Tên trò chơi: "Hãy làm theo tôi nói, đừng làm theo tôi làm" thể hiện mối liên hệ như thế nào giữa lời nói và việc làm? Đó là biểu hiện của điều gì?
B. Hoạt động hình thành kiến thức
1. Tìm hiểu về trung thực
a. Đọc truyện " Ba lưỡi rìu"
- Vì sao anh tiều phu lại không nhận rìu vàng và rìu bạc? Việc làm của anh thể hiện phẩm chất gì?
- Từ câu chuyện trên, em hiểu thế nào là trung thực?
2. Tìm hiểu các biểu hiện của trung thực và thiếu trung thực
Từ câu chuyện trên, và từ trong cuộc sống, học tập hằng ngày, em hãy chỉ ra những biểu hiện cụ thể của trung thực và thiếu trung thực, rồi ghi vào giấy theo mẫu dưới đây:
| Biểu hiện trung thực | Biểu hiện của thiếu trung thực |
3. Tìm hiểu ý nghĩa, tầm quan trọng của tính trung thực
a. Tìm hiểu hậu quả của sự thiếu trung thực
Tính huống 1: (sgk)
Câu hỏi:
- Vì sao Quân lại nói dối mẹ và cô giáo?
- Nếu là Quân, em sẽ cảm thấy như thế nào khi mẹ, cô giáo và các bạn phát hiện ra sự thật?
Tình huống 2: (sgk)
Câu hỏi:
1. Vì sao Mạnh lại nói không đúng sự thật?
2. Nếu em là Hùng, em sẽ cảm thấy thế nào và có suy nghĩ gì về việc làm của Mạnh?
3. Những hành vi thiếu trung thực của con người thường do các nguyên nhân nào?
4. Khi thực hiện những hành vi thiếu trung thực, tâm trạng của con người thường như thế nào?
5. Những người xung quanh sẽ có suy nghĩ và cảm xúc như thế nào khi biết về những hành vi thiếu trung thực?
b. Ý nghĩa, tầm quan trọng của trung thực
Thảo luận theo những câu hỏi sau:
1. Vì sao ông bố trong câu chuyện trên sẵn sàng trả đủ tiền, chứ không chịu nói sai sự thật?
2. Theo em, hai đứa con và những người chứng kiến sẽ có suy nghĩ và cảm xúc như thế nào khi thấy việc làm đó của người bố?
3. Khi thực hiện những hành vi trung thực, con người thường có tâm trạng như thế nào?
4. Người sống trung thực có thể gặp những khó khăn, thua thiệt như thế nào trong cuộc sống?
5. Tại sao mỗi người chúng ta nên sống trung thực?
c. Suy ngẫm:
Ví dụ: Bác sĩ không nói thật hết với bệnh nhân về tình trạng vô phương cứu chữa của họ; Cha/ mẹ nuôi không nói đứa trẻ biết là họ đã nhận em về từ một trại trẻ mồ côi từ khi em mấy tháng tuổi...
Theo em, những trường hợp đó có phải là thiếu trung thực không? Vì sao?
4. Cách rèn luyện tính trung thực
Hãy xây dựng kế hoạch rèn luyện tính trung thực của em trong cuộc sống hằng ngày theo mẫu dưới đây:
| STT | Lĩnh vực cuộc sống | Biện pháp, cách thức rèn luyện |
| 1 | Trong học tập và các hoạt động ở trường | |
| 2 | Trong công việc gia đình | |
| 3 | Trong quan hệ với người thân trong gia đình | |
| 4 | Trong quan hệ với bạn bè/ thầy cô | |
| 5 | Trong quan hệ với người khác |
C. Hoạt động luyện tập
1. Viết vào ô trống những hậu quả của sự thiếu trung thực:
Theo em, điều gì sẽ đến đối với mỗi hành vi không trung thực trong các trường hợp cụ thể sau đây:
| Trường hợp | Hậu quả |
| A. Rau bán ở một số nơi được giới thiệu là rau an toàn, rau sạch nhưng lại bị tưới phân vô cô, thuốc bảo vệ thực vật quá lượng cân thiết | |
| B. Một bạn biết mình không đủ năng lượng và các điều kiện khác (sức khỏe, thời gian, kinh tế gia đình) để thực hiện một nhiệm vụ quan trọng của lớp nhưng cứ xung phong nhận liều. | |
| C. Một bạn học sinh vô ý đá bóng làm vỡ cửa kính của lớp, nhưng đã im lặng không nhận lỗi khi nhà trường đang tìm kiếm người vi phạm | |
| D. Một bạn mượn xe người khác để dùng và làm hỏng bộ phận "râu tôm" trong líp xe. Nhưng khi trả bạn đó đã im lặng không thông báo cho chủ xe biết | |
| E. Một bạn vô tình đưa cho em bé uống nhầm một lon nước đã quá hạn sử dụng từ lâu khiến em bé bị đau bụng và sốt. Khi bác sĩ khám bệnh cho bé và hỏi tình hình thì bạn giấu không kể việc đã cho em uống lon nước đó. |
2. Xử lí tình huống
Hãy cùng các bạn trong nhóm thảo luận chọn cách ứng xử phù hợp ở những tình huống sau đây:
Tình huống 1: Em được mời tới dự một buổi họp mặt do chủ nhà tự nấu các món ăn. Sau khi ăn xong, em thấy có những món nấu không được ngon lắm, nếu như không muốn nói là quá dở. Chủ nhà hỏi ý kiến của em về các món ăn đó.
Em sẽ ứng xử như thế nào trong tình huống trên? Vì sao?
Tình huống 2: Gia đình em hôm nay đón các vị khách từ tỉnh khác về chơi. Các vị khách rất quan tâm đến tình hình học tập của con chủ nhà nên hỏi thăm em về thành tích học tập. Em học không khá lắm, và hôm nay do phạm mooitj lỗi ở trường nên có giấy mời cha mẹ học sinh đến làm việc với Ban giám hiệu.
Em sẽ ứng xử như thế nào trong tình huống trên với khách và thông báo với bố mẹ ra sao? Hãy giải thích cách ứng xử của em?
Tình huống 3: Người bạn thân của em đã có một hành động gây khó chịu và làm lỡ việc của em. Tuy nhiên, nếu trò chuyện với bạn thì có thể tạo ra xung đột, xích mích giữa em và bạn.
Em sẽ ứng xử như thế nào trong tình huống trên? Vì sao?
3. Tự liên hệ
Kể một trường hợp mà em đã thiếu trung thực. Nếu được làm lại, em thấy mình nên làm như thế nào trong trường hợp đó?
D. Hoạt động vận dụng
Thực hiện trung thực trong cuộc sống hằng ngày và viết nhật kí để ghi chép lại mỗi trường hợp đó
E. Hoạt động tìm tòi mở rộng
Sưu tầm những câu ca dao, tục ngữ, danh ngôn, phương ngôn, các câu chuyện nói về trung thực và giá trị của sự trung thực. Sau đó, chia sẻ với bạn trong nhóm, trong lớp về kết quả sưu tầm, tìm hiểu được.
| STT | Nội dung | Đúng | Sai | Phân vân |
| 1 | Trung thực là luôn nói đúng sự thật | |||
| 2 | Trung thực là tự trọng | |||
| 3 | Trung thực là tôn trọng người khác | |||
| 4 | Trung thực là khó người, dễ ta | |||
| 5 | Trung thực là thổ lộ hết lòng mình | |||
| 6 | Có thể nói không đúng sự thật nếu không bị phát hiện vẫn được coi là người trung thực | |||
| 7 | Có thể nói không đúng sự thật nếu để không làm tổn thương người khác | |||
| 8 | Trung thực chỉ là không nói dối người khác | |||
| 9 | Giữ lời hứa là trung thực | |||
| 10 | Trung thực là thống nhất giữa lời nói với việc làm | |||
| 11 | Trung thực để tạo nên sự tin cậy | |||
| 12 | Trung thực giúp duy trì nên tình bạn | |||
| 13 | Trung thực không chấp nhận sự giả tạo | |||
| 14 | Trung thực còn có nghĩa là không dối lòng mình |