Soạn văn bài: Câu cầu khiến

Câu cầu khiến là câu có những từ cầu khiến như: hãy, đừng, chớ, đi, thôi, nào,... hay ngữ điệu cầu khiến, dùng để ra lệnh, đề nghị, khuyên bảo,... Bài viết này sẽ tóm tắt nội dung và hướng dẫn soạn bài chi tiết. Hi vọng, sẽ giúp ích cho các bạn!.

A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

I. Đặc điểm hình thức và chức năng

1. Đọc những đoạn trích và trả lời câu hỏi:

• Đoạn trích a:
• Ông lão chào con cá và nói:

- Mụ vợ tôi lại nổi cơn điên rồi. Nó không muốn làm bà nhất phẩm phu nhân nữa, nó muốn làm nữ hoàng.                                          

Con các trả lời:

- Thôi đừng lo lắng. Cứ về đi. Trời phù hộ lão. Mụ già sẽ là nữ hoàng.

(Ông lão đánh cá và con cá vàng)

• Đoạn trích b:

Tôi khóc nấc lên. Mẹ tôi từ ngoài đi vào. Mẹ vuốt tóc tôi và nhẹ nhàng dắt tay em Thủy:

- Đi thôi con

(Theo Khánh Hoài, Cuộc chia tay của những con búp bê)

• Trong những đoạn trích trên, các câu sau là câu cầu khiến :
• Thôi đừng lo lắng. Cứ về đi (đoạn a).
• Đi thôi con (đoạn b).
• Đặc điểm hình thức cho biết đó là câu cầu khiến : những từ cầu khiến : đừng, … đi, thôi.
• Những câu cầu khiến trên dùng để:
• Thôi đừng lo lắng. (khuyên bảo)
• Cứ về đi. (yêu cầu)
• Đi thôi con. (yêu cầu)

2. Đọc to những câu sau và trả lời câu hỏi

a. Anh đang làm gì đấy?

- Mở cửa. Hôm nay trời nóng quá.

b. Đang ngồi viết thư tôi bỗng nghe tiếng ai đó vọng vào:

- Mở cửa!

Trả lời: 

• Khi đọc câu "Mở cửa!" trong (câu b), ta cần đọc với giọng nhấn mạnh hơn vì đây là một câu cầu khiến (khác với câu "Mở cửa!" trong (câu a) – câu trần thuật, đọc với giọng đều hơn.
• Trong (câu a), câu "Mở cửa!" dùng để trả lời cho câu hỏi trước đó. Trái lại, trong (câu b), câu "Mở cửa!" dùng để yêu cầu, sai khiến.