Nêu những biểu hiện về sự củng cố chế độ phong kiến tập quyền dưới thời nhà Trần..
Câu hỏi 1: Những biểu hiện về sự củng cố chế độ phong kiến tập quyền dưới thời nhà Trần:
- Kiện toàn bộ máy nhà nước:
+ Đứng đầu nhà nước trung ương là vua, nhưng các vua nhà Trần thường nhường ngôi sớm cho con, xưng là Thái thượng hoàng, cùng quản lý đất nước.
+ Các đại thần, quan văn, võ trong triều đều do người trong hoàng tộc nắm giữ.
+ Quý tộc, quan lại được ban thái ấp, cấp bổng lộc nhưng có quy định thưởng phạt cụ thể.
- Hệ thống chính quyền các cấp được tổ chức quy củ và hoàn thiện hơn.
+ Cả nước chia thành 12 lộ, phủ.
+ Đơn vị hành chính ở các địa phương phổ biến là xã.
- Nhà nước ban hành bộ Quốc triều hình luật, các cơ quan pháp luật được tăng cường và hoàn thiện hơn.
- Quân đội gồm có quân triều đình, quân các lộ, phủ, quân biên ải và dân binh ở làng xã. Quân đội được xây dựng và phát triển theo chủ trương "binh lính cốt tinh nhuệ, không cốt đông", chính sách "ngụ binh ư nông" tiếp tục được thực hiện.
Câu hỏi 2:
Lĩnh vực | Nội dung tóm tắt | Danh nhân tiêu biểu |
Tư tưởng, tôn giáo | + Tín ngưỡng cổ truyền vẫn phổ biến trong dân + Phật giáo, Đạo giáo và Nho giáo đều được coi trọng, Phật giáo dân tộc ra đời | Trần Nhân Tông |
Giáo dục, khoa học | - Về giáo dục: + Năm 1253, Quốc Tử Giám được mở rộng và thu nhận cả con cái thường dân có sức học xuất sắc. + Nhiều trường tư được mở ở làng xã. + Thời Trần định lệ thi Thái học sinh và chọn tam khôi trong kì thi Đình. - Nhà Trần đạt được nhiều thành tựu về cả sử học, quân sự, y học cũng như thiên văn học. | Lê Văn Hưu, Trần Quốc Tuấn, Thiền sư Tuệ Tĩnh, Đặng Lộ, Trần Nguyên Đán,... |
Văn học, nghệ thuật | - Văn học: văn học thời Trần phát triển rực rỡ, có nhiều tác phẩm nổi tiếng ra đời - Kiến trúc: các công trình kiến trúc tôn giáo được xây dựng khá nhiều như tháp Phổ Minh, tháp Bình Sơn, chùa Thái Lạc. - Điêu khắc: có nhiều kiệt tác nghệ thuật, các tác phẩm điêu khắc bằng đá như tượng hổ ở lăng Trần Thủ Độ, chạm khắc gỗ trên cánh cửa ở chùa Phổ Minh. - Về âm nhạc: Hát chèo và múa rối nước phổ biến từ đình làng đến cung đình. Nhiều nhạc cụ như trống cơm, sáo, tiêu, đàn cầm đã phổ biến. | Trần Quốc Tuấn, Trương Hán Siêu, Trần Quang Khải, Trần Nhân Tông |