Giáo án PTNL bài 34: Sinh trưởng ở thực vật

Họat động của giáo viên

Họat động của học sinh

Nội dung

A. KHỞI ĐỘNG

* Mục tiêu:

-  Kích thích học sinh hứng thú tìm hiểu bài mới

 -  Rèn luyện năng lực tư duy phê phán  cho học sinh.

* Phương pháp:  trò chơi, gợi mở.

* Định hướng năng lực: Giải quyết vấn đề, năng lực nhận thức

ĐVĐ: GV cho HS quan sát video về sự phát triền của cùng loại cây qua thời gian.

ó SP cần đạt sau khi kết thúc hoạt động:

Học sinh tập trung chú ý;

Suy nghĩ về vấn đề được đặt ra;

Tham gia hoạt động đọc hiểu để tìm câu trả lời của tình huống khởi động,

Từ cách nêu vấn đề gây thắc mắc như trên, giáo viên dẫn học sinh vào các hoạt động mới: Hoạt động hình thành kiến thức.

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

* Mục tiêu:

- Nêu được khái niệm về sinh trưởng của thực vật.

- Nêu được những mô phân sinh chung và riêng ở thực vật một lá mầm và hai lá mầm.

- Phân biệt sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp.

- Giải thích được sự hình thành vòng năm.

* Phương pháp: Thuyết trình , phân tích, giảng bình

* Định hướng năng lực: Giải quyết vấn đề, năng lực nhận thức

  GV: So sánh cây mít con và cây mít sau khi trồng được một năm về mặt kích thước?

 GV: Bổ  sung thêm.

 GV: Sinh trưởng ở thực vật  là gì? Cho  ví dụ.

GV hoàn chỉnh khái niệm.

HS: Cây trồng được 1 năm cao, to hơn.

HS: Trả lời và cho ví dụ

 I. KHÁI NIỆM:

  Sinh trưởng của thực vật là quá trình tăng về kích thước (chiều dài, bề mặt, thể tích) của cơ thể do tăng số lượng và  kích thước của tế bào.

  (?) Thế nào là tế bào phân sinh? Mô là gì? Từ đó yêu cầu HS nêu định nghĩa mô phân sinh.

   GV:Yêu cầu HS quan sát

H 34.1, H 34.2 và trả lời câu hỏi:

(?) Ở H.34.1, cây nào thuộc lớp Hai lá mầm? cây nào thuộc lớp Một lá mầm?

(?) Có những mô phân sinh nào ở thân và  rễ cây?

(?) Lóng cây Một lá mầm sinh trưởng dài ra nhờ mô phân sinh nào?

(?) Những mô phân sinh nào chung, mô phân sinh nào riêng cho các lớp thực vật?

(?) Vai trò của mô phân sinh đỉnh? Mô phân sinh bên? Mô phân sinh lóng?

GV bổ sung hoàn chỉnh.

GV: + Nêu câu hỏi lệnh: Quan sát H34.2 và chỉ rõ vị trí và kết quả của quá trình sinh trưởng sơ cấp của thân, rồi cho biết sinh trưởng sơ cấp là gì?

+ Yêu cầu học sinh quan sát H34.2 ,thảo luận câu hỏi trên.

GV: bổ sung , hoàn chỉnh.

GV: yêu cầu HS quan sát H34.3 và đặt câu hỏi:

(?) Nhóm thực vật Một lá mầm hay Hai lá mầm sinh trưởng thứ cấp và kết quả của sinh trưởng đó là gì?

GV: bổ sung

(?) Các lớp tế bào ngoài cùng (bần) của vỏ cây thân  gỗ được sinh ra từ đâu? Mạch gỗ thứ cấp được sinh ra từ đâu?

(?) Sinh trưởng thứ cấp là gì?

GV:   

- Phát phiếu học tập cho từng nhóm HS.

- Yêu cầu HS quan sát H34.3 và hoàn thành phiếu học tập (xem phụ lục).

   GV: Treo bảng phụ để hoàn thiện kiến thức.

GV: - Yêu cầu HS quan sát H34.4 và nêu cấu tạo của thân cây gỗ.

         (?) Những vòng đồng tâm của đa số thân cây gỗ gọi là gì?

GV: Giải thích sơ lược sự hình thành vòng năm của cây

GV: Yêu cầu HS nêu những ứng dụng hiểu biết về vòng năm trong thực tiễn

GV: bổ sung

GV: - Nêu một số ví dụ về ảnh hưởng của một số nhân tố đến sự sinh trưởng của thực vật.

       - Yêu cầu HS nêu các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của thực vật.

GV: - Lưu ý ảnh hưởng của một số nhân tố  đến thực vật.

      - Yêu cầu HS nêu một số ứng dụng những hiểu biết về ảnh hưởng của các nhân tố sinh trưởng vào thực tiễn trồng trọt.

HS: Dựa vào kiến thức đã học, SGK  và trả lời.

HS quan sát hình vẽ

H.34A: Hai lá mầm, H.34B:Một lá mầm

- Mô phân sinh đỉnh, mô phân sinh bên, mô phân sinh lóng

- Mô phân lóng

HS trả lời

- HS: quan sát H.34.2, thảo luận:

- Mô phân sinh ở đỉnh thân

- Làm thân dài ra

- ……..

HS quan sát hình 34.3, thảo luận và trả lời

- Hai lá mầm

- Làm tăng bề ngang của thân

HS: Tầng sinh bần, tầng sinh mạch

HS trả lời

HS: - Quan sát

H34.3, thảo luận nhóm và hoàn thành phiếu học tập.

- Đại  diện một số nhóm trình bày.

- Các nhóm khác bổ sung.

  HS quan sát H34.4, đọc SGK và trả lời:

- Vòng năm

HS trả lời

  HS: di truyền, nước,   ánh sáng…

- Tính tuổi cây

- Đồ trang trí…

I. SINH TRƯỞNG SƠ CẤP VÀ SINH TRƯỞNG THỨ CẤP

  1. Các mô phân sinh

Mô phân sinh là nhóm tế bào thực vật chưa phân hoá, duy trì được khả năng nguyên phân.

  Mô phân sinh đỉnh có ở chồi đỉnh, chồi nách, đỉnh rễ.

 Mô phân sinh bên ở cây hai lá mầm, mô phân sinh lóng ở cây một lá mầm có ở thân.

  2. Sinh trưởng sơ cấp

Sinh trưởng sơ cấp là sinh trưởng làm tăng chiều dài  của thân và rễ do hoạt động của mô phân sinh đỉnh.

   3. Sinh trưởng thứ cấp

Sinh trưởng thứ cấp là sinh trưởng làm tăng bề ngang của thân do hoạt động của mô phân sinh bên.

* Phân biệt sinh trưởng sơ cấp, sinh trưởng thứ cấp

(Theo bảng phụ ở phần phụ lục ).

* Cấu tạo của thân cây gỗ: SGK.

4. Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng

 a. Yếu tố bên trong:

  - Tính di truyền.

  - Hoocmôn thực vật

  b. Yếu tố bên ngoài:

  - Nhiệt độ.

  - Nước.

  - Ánh sáng.

  - Ô xy.

  - Dinh dưỡng khoáng.

C. LUYỆN TẬP

Mục tiêu:

- Luyện  tập để HS củng cố những gì đã biết .

- Rèn luyện năng lực tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề cho HS.

Phương pháp dạy học: Giao bài tập

Định hướng phát triển năng lực: Giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực nhận thức.

GV đưa ra một số câu trắc nghiệm.

HS chọn ý trả lời đúng nhất.

* Câu 1: Sự sinh trưởng làm tăng bề ngang của thân do hoạt động của mô phân sinh nào?

A. Mô phân sinh đỉnh rễ                                    C. Mô phân sinh bên

B. Mô phân sinh đỉnh thân                                 D. Mô phân sinh lóng

* Câu 2: Cây lim KHÔNG có loại mô phân sinh nào sau đây?

A. Mô phân sinh đỉnh thân                                C. Mô phân sinh bên

B. Mô phân sinh đỉnh rễ                                     D. Mô phân sinh lóng

* Câu 3: Kết quả của sinh trưởng thứ cấp của thân  là gì?

A. Làm cho thân, rễ dài ra                                   C. Tạo lóng nhờ mô phân sinh lóng

B. Tạo biểu bì tầng sinh bần, mạch rây                D. Tạo vỏ,  gỗ lõi, gỗ dác

D. VẬN DỤNG, MỞ RỘNG (8’)

Mục tiêu:

- Tạo cơ hội cho HS vận dụng kiến thức và kĩ năng có được vào các tình huống, bối cảnh mới ,nhất là vận dụng vào thực tế cuộc sống.

- Rèn luyện năng lực tư duy, phân tích.

Phương pháp dạy học:  Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực:    Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

PHIẾU HỌC TẬP

Chỉ tiêu so sánh

Sinh trưởng sơ cấp

Sinh trưởng thứ cấp

Nguồn gốc

Mô phân sinh đỉnh

Mô phân sinh bên.

Kết quả

Làm tăng chiều dài của thân và  rễ.

Làm tăng chiều ngang của thân (tạo gỗ lõi, gỗ dác, vỏ).

Có ở lớp thực vật

Có ở cây Một lá mầm và cây hai lá mầm

Có ở cây Hai lá mầm.