Giáo án PTNL bài 16: Tiêu hóa ở động vật tiếp theo

Họat động của giáo viên

Họat động của học sinh

Nội dung

A. KHỞI ĐỘNG

* Mục tiêu:

- Kích thích học sinh hứng thú tìm hiểu bài mới

- Rèn luyện năng lực tư duy phê phán  cho học sinh.

* Phương pháp:  trò chơi, gợi mở.

* Định hướng năng lực: Giải quyết vấn đề, năng lực nhận thức

ó SP cần đạt sau khi kết thúc hoạt động:

Học sinh tập trung chú ý;

Suy nghĩ về vấn đề được đặt ra;

Tham gia hoạt động đọc hiểu để tìm câu trả lời của tình huống khởi động,

Từ cách nêu vấn đề gây thắc mắc như trên, giáo viên dẫn học sinh vào các hoạt động mới: Hoạt động hình thành kiến thức.

ĐVĐ: GV giới thiệu sơ lược chương trình sinh 12.

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

* Mục tiêu:

+ Mô tả cấu tạo ống tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật

+So sánh được cấu tạo và chức năng của ống tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật

* Phương pháp: Thuyết trình , phân tích, giảng bình

* Định hướng năng lực: Giải quyết vấn đề, năng lực nhận thức

Giáo viên phát phiếu học tập cho học sinh, hướng dẫn học sinh quan sát nghiên cứu hình 16.1 và hình 16.2 Sgk. Thảo luận để hoàn thành phiếu học tập.

Chia học sinh làm 6 nhóm. Nhóm 1,2,3 nghiên cứu cấu tạo, chức năng của nhóm động vật ăn thịt. Nhóm 4,5,6 nghiên cứu cấu tạo, chức năng của nhóm động vật ăn thực vật.

GV hoàn thịên kiến thức trong bảng.

-Vì sao ở thú ăn thịt, răng nanh lại phát triển mạnh. Trong khi đó răng hàm kém phát triển?

Vì sao ở thú ăn thực vật, ruột  dài hơn so với thú ăn động vật?

-Vì sao manh tràng ở thú ăn thực vật phát triển mạnh hơn thú ăn thịt?

- Hãy mô tả cơ quan tiêu hóa ở bò?

-Ở động vật nhai lại, thức ăn được di chuyển trong dạ dày qua 4 ngăn như thế nào?

Vì sao người ta gọi dạ múi khế là dạ dày thực sự?

Học sinh nghiên cứu trả lời.

C ác nh óm khác nghiên cứu bổ sung.

HS nghiên cứu trả lời.

HS nghiên cứu trả lời.

HS nghiên cứu trả lời.

HS quan sát Sgk trả lời.

HS trả lời: Dạ cỏ

Ò Dạ tổ ong  Ò Dạ lá sách Ò Dạ múi khế .

HS suy nghĩ trả lời.

V. Đặc điểm tiêu hóa của thú ăn thịt và thú ăn thực vật.

1. Đặc điểm tiêu hóa của thú ăn thịt.

a. Miệng:

- Răng cửa:

- Răng nanh:

- Răng hàm:

b. Dạ dày: Dạ dày đơn:

c.Ruột:

- Ruột non ngắn:

- Ruột già:

- Manh tràng:

2. Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thực vật.

a. Răng:

- Răng cửa và răng nanh:

- Răng trước hàm và răng hàm.

b. Dạ dày:

- ĐV nhai lại có 4 ngăn.

+ Dạ cỏ:

+Dạ tổ ong:

+Dạ lá sách:

+Dạ múi khế:

- ĐV ăn thực vật khác: Dạ dày đơn.

c. Ruột:

- Ruột non:

- Ruột già lớn:

- Manh tràng:

C. LUYỆN TẬP

Mục tiêu:

- Luyện  tập để HS củng cố những gì đã biết .

- Rèn luyện năng lực tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề cho HS.

Phương pháp dạy học:  Giao bài tập

Định hướng phát triển năng lực: Giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực nhận thức.

Câu 1.Vì sao cơ quan tiêu hóa ở động vật ăn thực vật có dạ dày, ruột lớn và dài?

a. Vì thức ăn thuộc loại khó tiêu.                                      

b. Vì chúng tiết ra enzim tiêu hóa.

c. Vì hàm lượng chất dinh dưỡng trong thức ăn ít nên nơi chứa phải lớn và ruột phải dài để tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng.                                                            

d. Vì enzim của chúng hoạt động yếu.

Câu 2. Trong các loại ĐV ăn thực vật, loại có dạ dày đơn là:

a. Chuột, thỏ, ngựa               b. Chuột, thỏ, dê        c. Chuột, thỏ, cừu                   d.Chuột, thỏ, nai

Câu 3. Sự biến đổi thức ăn theo hình thức sinh học trong dạ dày ở động vật nhai lại diễn ra tại:

a. Dạ múi khế                 c. Dạ lá sách                        b. Dạ cỏ                     d. Dạ tổ ong.

Câu 4. Ở ĐV nhai lại, thức ăn được di chuyển qua 4 ngăn trong dạ dày theo trình tự sau:

a. Dạ cỏ - Dạ tổ ong - Dạ lá sách – Dạ múi khế          

b. Dạ tổ ong – Dạ múi khế - Dạ cỏ - Dạ lá sách.

c. Dạ lá sách - Dạ tổ ong - Dạ cỏ- Dạ múi khế           

d. Dạ cỏ - Dạ lá sách - Dạ tổ ong- Dạ múi khế.

Câu 5. Hợp chất nào là thành phần chủ yếu cho thức ăn của ĐV ăn thực vật?

a. Glucôzơ                      c. Prôtêin                   b. Xenlulôzơ                       d. Lipit.

D. VẬN DỤNG (8’)

Mục tiêu:

- Tạo cơ hội cho HS vận dụng kiến thức và kĩ năng có được vào các tình huống, bối cảnh mới, nhất là vận dụng vào thực tế cuộc sống.

- Rèn luyện năng lực tư duy, phân tích.

Phương pháp dạy học: Dạy học nhóm; dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan

Định hướng phát triển năng lực: Năng lực thực nghiệm, năng lực quan sát, năng lực sáng tạo, năng lực trao đổi. Phẩm chất tự tin, tự lập, giao tiếp.

                                                                   Phiếu học tập

E. MỞ RỘNG (2’)

Mục tiêu: Tìm tòi và mở rộng kiến thức, khái quát lại toàn bộ nội dung kiến thức đã học

Phương pháp dạy học:  Giao nhiệm vụ

Định hướng phát triển năng lực: tự chủ-tự học, tìm hiểu tự nhiên và xã hội, giải quyết vấn đề

Tại sao thú ăn thực vật thường phải ăn số lượng thức ăn rất lớn?

Lời giải:

Thú ăn thực vật sử dụng thực vật là nguồn thức ăn chính. Thức ăn thực vật nghèo chất dinh dưỡng và khó tiêu hóa. Vì vậy thú ăn thực vật phải ăn số lượng thức ăn rất lớn để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể.

Bộ phận

Động vật ăn động vật

Động vật ăn thực vật

Cấu tạo

Chức năng

Cấu tạo

Chức năng

Miệng

Rằng cửa hình nêm

Răng nanh: Nhọn

Răng hàm nhỏ

Gặm và lấy thịt ra.

Cắn và giữ con mồi

Ít sử dụng

Răng cửa to, bằng

Răng nanh giống răng cửa

Răng hàm có nhiều gờ

Giữ và giật cỏ.

Nghiền nát thức ăn.

Dạ dày

Đơn, to

Chứa thức ăn

Tiêu hóa hóa học và cơ học.

ĐV nhai lại 4 ngăn:

Dạ cỏ

Dạ tổ ong

Dạ lá sách

Dạ múi khế.

* ĐV khác: Dạ dày đơn

- Chứa thức ăn, tiêu hóa sinh học nhờ vi sinh vật

- Tiêu hóa hóa học nhờ nước bọt

- Tiêu hóa hóa học nhờ nước bọt và hấp thu bớt nước

- Tiết ra enzim pepsin và HCl để tiêu hóa prôtêin và vi sinh vật.

Chứa và tiêu hóa thức ăn (cơ học và hóa học).

Ruột

Ruột non ngắn.

Ruột già ngắn.

Manh tràng nhỏ

Tiêu hóa và hấp thụ thức ăn

Hấp thụ lại nước và thải bã

Ít có tác dụng

Ruột non dài

Ruột già lớn

Manh tràng lớn

- Tiêu hóa và hấp thụ thức ăn

Hấp thụ lại nước và thải bã

- Tiêu hóa nhờ vi sinh vật và hấp thụ thức ăn