Giải bài 43: Protein - Sách hướng dẫn học Khoa học Tự nhiên 9 tập 2 trang 59. Sách này nằm trong bộ VNEN của chương trình mới. Dưới đây sẽ hướng dẫn trả lời và giải đáp các câu hỏi trong bài học. Cách làm chi tiết, dễ hiểu, Hi vọng các em học sinh nắm tốt kiến thức bài học..
A. Hoạt động khởi động
Protein (hay còn gọi là chất đạm) là một trong những dưỡng chất thiết yếu và quan trọng đối với cơ thể nói chung và não bộ nói riêng. Ít người biết rằng bộ não có thể hấp thụ chất đạm chỉ sau 15 phút để đẩy nhanh những triệu chứng mệt mỏi. Chất đạm không thể thiếu trong chế độ ăn uống của chúng ta.
Quan sát các hình ảnh sau:
Hình ảnh nào gồm các thực phẩm có chứa nhiều protein?
Em hãy so sánh đặc điểm chung về thành phần phân tử và tính chất hóa học của protein với tinh bột, saccarozo, glucozo.
Trả lời:
Hình gồm các thực phẩm chứa nhiều protein nhất là: A
So sánh:
Giống nhau:
- Đều có trong tự nhiên
- Rất cần thiết cho cơ thể người và động vật
- Đều có chứa các nguyên tố : C, H, O.
- Đều tham gia phản ứng đốt cháy.
Khác nhau:
- Trong thành phần chính protein ngoài các nguyên tố C, H, O còn có chứa nguyên tố N
- Tính chất hoá học khác nhau,…
B. Hoạt động hình thành kiến thức
I. Thành phần và cấu tạo phân tử
Thông tin: sgk trang 60
Câu hỏi: Em hãy cho biết thành phần phân tử protein và đặc điểm cấu tạo phân tử của protein.
Trả lời:
Thành phần phân tử: Chủ yếu chứa các nguyên tố: C, H, O, N và một lượng nhỏ các nguyên tố S, P và kim loại ... Protein có phân tử khối rất lớn.
Đặc điểm cấu tạo: Tạo ra từ các amino axit.
II. Tính chất của protein
1. Phản ứng thủy phân
sgk trang 60
2. Tiến hành các thí nghiệm và ghi kết quả theo bảng sau
STT | Tên thí nghiệm | Cách tiến hành | Hiện tượng |
1 | Sự phân hủy bởi nhiệt | Đốt cháy một ít tóc, móng tay, hoặc móng chân, hoặc lông gà, lông vịt, ... | |
2 | Sự đông tụ | Cho một ít lòng trắng trứng vào hai ống nghiệm:
|
Thông tin: sgk trang 61
Câu hỏi: Qua các thí nghiệm trên, em có thể rút ra protein có những tính chất nào?
Trả lời
STT | Tên thí nghiệm | Hiện tượng |
1 | Sự thủy phân bởi nhiệt | Tóc. móng tay, ... cháy và có mùi khét |
2 | Sự đông tụ | Ở cả hai ống nghiệm, lòng trắng trứng đông tụ lại. |
Tính chất của protein: Protein bị phân hủy bởi nhiệt và bị đông tụ khi đun nóng hoặc có chất xúc tác.
III. Trạng thái tự nhiên và ứng dụng
Hãy chỉ ra một số loại thực phẩm trong tự nhiên có chứa protein/ chất đạm và cho biết ứng dụng của chúng trong cuộc sống.
Thông tin: sgk trang 61
Câu hỏi: Hãy điền những từ hoặc cụm từ thích hợp vào ô trống
Trong thành phần phân tử của các protein chủ yếu đều có chứa các nguyên tố $...(1)...$.
Trong tự nhiên, protein có ở $...(2)...$ của người, động vật, thực vật như : $...(3)...$
Ở nhiệt độ thường dưới tác dụng của men, protein $...$ tạo ra các amino axit Một số protein bị $...(4)...$ khi đun nóng hoặc cho thêm một số hoá chất.
Trả lời:
Một số thực phẩm trong tự nhiên chứa protein là: Trứng, sữa, ... được dùng làm lương thực, thực phầm của con người.
a) Trong thành phần phân tử của các protein chủ yếu đều có chứa các nguyên tố: C, H, O, N
b) Trong tự nhiên, protein có ở trong cơ thể của người, động vật, thực vật như: trứng, thịt, sữa, tóc, …
c) Ở nhiệt độ thường dưới tác dụng của men, protein thủy phân tạo ra các amino axit
d) Một số protein bị đông tụ khi đun nóng hoặc cho thêm một số hoá chất.
B. Bài tập và hướng dẫn giải
C. Hoạt động luyện tập
Câu 1: Trang 61 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Có các chất sau: protein, tinh bột, xenlulozo, chất béo, saccarozo. Theo em những chất trên có đặc điểm chung gì (nêu ít nhất 3 điểm chung).
Câu 2: Trang 61 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Viết Đúng/ Sai ứng với mỗi nhận định sau:
Thành phần và tính chất của protein | Đúng/ Sai |
Các protein đều chứa các nguyên tố: Cacbon, hidro, oxi, nito | |
Đốt cháy một ít tóc, lông gà, lông vịt thấy có mùi khét tỏa ra | |
Một số protein bị phân hủy khi đun nóng hoặc cho thêm một số hóa chất | |
Ở nhiệt độ thường, dưới tác dụng của men, protein bị thủy phân thành các amino axit |
Câu 3: Trang 63 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Đốt cháy hợp chất hữu cơ X bằng oxi, sản phẩm thu được gồm các chất khí: $CO_2,\; N_2,\; H_2O,\;$. Chất hữu cơ X là
A. Tinh bột
B. Xenlulozo
C. Chất béo
D. Protein
Câu 4: Trang 62 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
A. Protein có khối lượng phân tử rất lớn và có cấu tạo rất phức tạp, do nhiều loại amino axit tạo nên.
B. Protein có khối lượng phân tử rất lớn và có cấu tạo phức tạp, do nhiều phân tử amino axit tạo nên.
C. Protein có khối lượng phân tử rất lớn và có cấu tạo đơn giản.
D. Protein có khối lượng phân tử rất lớn, do nhiều phân tử amino axit giống nhau tạo nên.
Câu 5: Trang 62 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Thủy phân protein A, thu được hợp chất X có khối lượng mol phân tử là 75 gam. Đốt cháy hoàn toàn 1,5 gam X thu được 896 ml khí $CO_2$, 224 ml khí $N_2$ (thể tích các khí ở điều kiện tiêu chuẩn) và 0,9 gam nước.
a) Xác định công thức phân tử của X.
b) Viết công thức cấu tạo của X.
D. Hoạt động vận dụng
Câu 1: Trang 62 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Hãy nêu ít nhất 5 loại thực phẩm trong tự nhiên có chứa chất đạm
Câu 2: Trang 62 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Theo em, sẽ xảy ra hiện tượng gì khi cho một ít giấm hoặc chanh vào cốc đựng sữa bò hoặc sữa đậu nành. Tại sao xảy ra hiện tượng đó.
Câu 3: Trang 63 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Có hai mảnh lụa bề ngoài giống nhau: Một mảnh được dệt bằng sợ tơ tằm và một được dệt bằng sợi chế tạo từ gỗ bạch đàn. Em hãy tìm cách làm đơn giản để phân biệt chúng.
Câu 4: Trang 63 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Giải thích các hiện tượng sau:
- Khi nấu canh cua thấy nổi lên váng cua.
- Khi giặt quần áo dệt từ tơ tằm hoặc len lông cừu không nên giặt bằng xà phòng có tính kiềm cao mà nên giặt bằng xà phòng trung tính (dầu gội đầu, sữa tắm)
Câu 5: Trang 63 khoa học tự nhiên VNEN 9 tập 2
Trong các loại lương thực thực phẩm sau: dầu lạc, trứng, khoai lang, kẹo. Theo em loại nào có nhiều chất bột, có nhiều chất đường, có nhiều chất béo, có nhiều chất đam/ protein?
E. Hoạt động tìm tòi mở rộng
Hãy tìm hiểu các loại thực phẩm có chứa protein và ứng dụng của protein trong đời sống qua sách báo và internet.