Mở đầu
Thực vật thu nhận, sử dụng nước như thế nào ?
Thế kỷ XVII, Gian van Hen- môn đã trồng một cây liễu nhỏ khối lượng ban đầu là 2,25 kg trong một chậu chứa 90 kg đất khô. Chậu đất được bọc kín để không cho bụi vào. Sau 5 năm chỉ tưới nước mưa thì khối lượng cây liễu đã tăng lên tới 76,1 kg, trong khi đất chỉ có 0,1kg. Ông kết luận chất dinh dưỡng để cây lớn lên là nước. Kết luận của ông có đúng không ?
Hướng dẫn giải :
Theo em, trong nước mưa ngoài hàm lượng nước còn có một số chất khác nữa. Thêm nữa trong 5 năm thì các thành phần dinh dưỡng trong đất cũng sẽ biến đổi. Vì vậy kết luận của ông không hoàn toàn đúng.
I. Trao đổi nước và các chất dinh dưỡng
Câu hỏi 1. Quan sát hình 25.2, nêu con đường hấp thụ và vận chuyển nước từ đất vào trong rễ
Hướng dẫn giải :
Tế bào lông hút ở cây hút nước và muối khoáng có trong đất đưa vào cơ thể cây đi nuôi các tế bào sống của cây
Câu hỏi 2. Quan sát hình 25.3 và đọc thông tin cho biết chất nào được vận chuyển trong mạch gỗ, chất nào được vận chuyển trong mạch rây?
Hướng dẫn giải :
- Các chất được vận chuyển trong mạch gỗ: nước và chất khoáng
- Các chất được vận chuyển trong mạch rây : các chất hữu cơ
Câu hỏi 3. Cơ quan nào vận chuyển nước trong cây ? Cơ quan nào của cây thoát hơi nước ra môi trường bên ngoài ?
Hướng dẫn giải :
- Mạch gỗ vận chuyển nước từ rễ vào trong thân cây.
- Lá cây sẽ thoát hơi nước ra môi trường ngoài
B. Bài tập và hướng dẫn giải
Luyện tập 1. Trình bày sự trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật.
Luyện tập 2. Ghép mỗi cấu trúc (ở cột I) với chức năng (ở cột II) cho phù hợp.
Cột I |
Cột II |
(1) Khí khổng (2) Mạch gỗ (3) Lông hút (4) Mạch rây |
(a) Hút nước (b) Thoát hơi nước (c) Vận chuyển chất hữu cơ (d) Vận chuyển nước |
Vận dụng 1. Vì sao vào những buổi trưa hè, ta đứng dưới bóng cây to thì lại thấy mát hơn khi đứng dưới mái che?
Vận dụng 2. Vì sao vào những ngày nóng của mùa hè cần tưới nước nhiều hơn cho cây trồng?
II. Thí nghiệm vận chuyển nước ở thân cây, thoát hơi nước ở lá
III. Một số yếu tố ảnh hưởng đến trao đổi nước và dinh dưỡng ở thực vật
Câu hỏi 5. Ánh sáng ảnh hưởng như thế nào đến trao đổi nước và dinh dưỡng ở cây ?
Câu hỏi 6. Nhiệt độ ảnh hưởng như thế nào đến trao đổi nước và dinh dưỡng ở cây ?
Luyện tập 3. Lấy ví dụ về ảnh hưởng của các yếu tố môi trường tới trao đổi nước và các chất dinh dưỡng của cây trồng.
Vận dụng 3. Nêu một số biện pháp làm cho đất tơi xốp, thoáng khí thuận lợi cho quá trình hút nước và chất khoáng ở cây.
IV. Vận dụng hiểu biết trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng vào thực tiễn.
1. Tưới nước hợp lý cho cây trồng
Câu hỏi 7. Thế nào là cân bằng nước của cây trồng ?
Câu hỏi 8. Khi nào cần tưới nước cho cây ? Cần tưới với lượng nước và cách tưới như thế nào để cây sinh trưởng và phát triển tốt ?
Câu hỏi 9. Quan sát hình 25.10, nêu nguyên tắc bón phân hợp lý cho cây
Vận dụng 4. Cho ví dụ về bón phân hợp lí trong trồng lúa nước.
Vận dụng 5. Trồng và chăm sóc cây cảnh để trong nhà thì cần tưới nước và bón phân thế nào cho hợp lí?