Tim và mạch máu là thành phần cấu tạo nên hệ tuần hoàn thực hiện chức năng vận chuyển các chất trong cơ thể. Tim và mạch máu có cấu tạo như thế nào? Các mạch máu giống và khác nhau như thế nào?.
A. Lý thuyết
I. Cấu tạo tim
- Tim gồm 4 ngăn: 2 tâm nhĩ ở đáy tim và 2 tâm thất ở đỉnh tim, thành cơ tim ở tâm nhĩ dày hơn tâm thất
- Van nhĩ thất (nằm giữa tâm nhĩ và tâm thất)
- Van động mạch (nằm giữa tâm thất và động mạch chủ)
II. Cấu tạo mạch máu
- Động mạch
- Thành gồm 3 lớp: mô liên kết, cơ trơn, biểu bì
- Tiết diện mạch lớn, ít phân nhánh
- Tĩnh mạch
- Thành gồm 3 lớp: mô liên kết, cơ trơn, biểu bì
- Tiết diện mạch lớn, ít phân nhánh
- Có van tĩnh mạch
- Mao mạch
- Thành mao mạch chỉ có 1 lớp biểu bì
- Tiết diện nhỏ, phân nhánh nhiều
III. Chu kì co dãn của tim
- Tim co dãn theo chu kì gồm 3 pha: pha nhĩ co (0,1s), pha thất co (0,3s) và pha dãn chung (0,4s)
- Sự phối hợp hoạt động của các thành phần cấu tạo của tim qua 3 pha làm cho máu được bơm theo 1 chiều từ tâm nhĩ vào tâm thất và từ tâm thất vào động mạch.
B. Bài tập và hướng dẫn giải
Câu 1: Chú thích các thành phần cấu tạo của tim vào hình 17 - 4.
Câu 2: Thử tìm cách xác định động mạch và tĩnh mạch trên cổ tay của mình và nêu ra dấu hiệu để nhận biết chúng.
Câu 3: Điền vào bảng 17 -2.
Bảng 17 - 2. Hoạt động của các van trong sự vận chuyển máu.