Giải bài 11: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075 – 1077)

A. Kiến thức trọng tâm

I. Giai đoạn thứ nhất (1075)

1. Nhà Tống âm mưu xâm lược nước ta

• Hoàn cảnh nhà Tống:
• Giữa thế kỉ XI, nhà Tống lâm vào khủng hoảng
• Nhân dân đói khổ, biên cương thường xuyên bị hai nước Liêu  - Hạ quấy nhiễu.

=>Xâm lược Đại Việt để giải quyết khó khăn.

• Âm mưu:
• Kích động Chăm – pa đánh lên
• Quấy rối biên giới, dụ dỗ tù trưởng dân tộc.

2. Nhà Lý chủ động tiến công để phòng vệ

• Hoàn cảnh:
• Nhà Tống chuẩn bị xâm lược
• Lý Thường Kiệt chủ động tấn công để tự vệ:
• Diễn biến:
• Tháng 10/1075, Lý Thường Kiệt chỉ huy 10 vạn quân tiến vào đất Tống theo hai đường
• Đường thủy: Tông Đản, Thân Cảnh Phúc => Đánh Ung Châu
• Đường bộ: Lý Thường Kiệt => Đánh Khâm Châu, Liêm Châu và phối hợp đánh Ung Châu.
• Kết quả: Thắng lợi sau 42 ngày đêm, tướng giặc tự tử.
• Ý nghĩa:
• Đẩy giặc vào thế bị động
• Tranh thủ thời gian xây dựng lực lượng.

II. Giai đoạn thứ hai (1076 – 1077)

1. Kháng chiến bùng nổ

a. Lý Thường Kiệt chuẩn bị bố phòng:

• Cho quân mai phục ở biên giới Việt  - Tống
• Bố trí lực lượng thủy binh ở mạn Đông Bắc chặn thủy binh của giặc.
• Xây dựng phòng tuyến chặn giặc ở bờ Nam sông Như Nguyệt.

b. Quân Tống tiến công:

• 1076, quân Tống chi làm hai đạo tiến vào nước ta:
• Quân bộ do quách Qùy và Triệu Tiết chỉ huy => bị thủy quân của Lý Kế Nguyên tiêu diệt.

2. Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt.

• Diễn biến:
• Quân địch: Chờ không thấy quân thủy quách Qùy liều mạng tấn công sang bờ Nam =>Thất bại, quay về bờ Bắc, phòng thủ => đêm đêm nghe đọc, thinh thần mệt mỏi, chán nản.
• Quân ta: Kịp thời phản công, mãnh liệt đẩy lùi giặc về phía Bờ Bắc => Cho lính đọc bài: “Nam Quốc Sơn Hà”=> Cuối xuân 1077, phản công sang bờ Bắc, tiêu diệt giặc => Chủ động giảng hòa, kết thúc chiến tranh.
• Kết quả: Quân ta dành thắng lợi
• Ý nghĩa:
• Đập tan âm mưu xâm lược của nhà Tống
• Bảo vệ nền độc lập, tự chủ.