Đông Nam Á là khu vực có 11 quốc gia, nằm ở phía Đông Nam của khu vực châu Á. Vậy điều kiện tự nhiên, con người, dân cư xã hội ở đây có những đặc điểm như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu những vấn đề đó ở tiết học ngày hôm nay..
A. Kiến thức trọng tâm
I. Tự nhiên
- Diện tích 4,5 triệu km2
- Dân số: 556,2 triệu người (năm 2005)
1. Vị trí địa lí và lãnh thổ
*Vị trí địa lí:
- Nằm ở đông nam châu Á, tiếp giáp ÂĐD và TBD
- Là cầu nối giữa lục địa Á – Âu và lục địa Ôxtrâylia
- Là nơi giao thoa giữa các nền văn minh lớn.
- Nằm trong khu vực nội chí tuyến.
*Lãnh thổ:
- Lãnh thổ kéo dài từ 28,50B đến 100N, chia làm 2 bộ phận: ĐNÁ lục địa và ĐNÁ biển đảo
* Ý nghĩa:
- Thuận lợi:
- Nằm trên tuyến đường biển quốc tế quan trọng nối ÂĐD và TBD,nằm trong vùng kinh tế phát triển năng động….
- Giao lưu, phát triển tổng hợp kinh tế biển.
- Tạo nên nền văn hoá đa dạng.
- Khó khăn: Là khu vực có nhiều thiên tai, dễ xảy ra các tranh chấp về lãnh thổ, cạnh tranh về kinh tế…
2. Đặc điểm tự nhiên
3. Đánh giá điều kiện tự nhiên của Đông Nam Á
* Thuận lợi:
- Phát triển nông nghiệp nhiệt đới đa dạng các sản phẩm.
- Phát triển công nghiệp khai khoáng, chế biến khoáng sản.
- Phát triển lâm nghiệp.
- Phát triển các ngành kinh tế biển
* Khó khăn:
- Giao thông đông – tây gặp nhiều trở ngại.
- Thiên tai: động đất, núi lửa, bão…
- Một số loại tài nguyên bị suy thoái và cạn kiệt: rừng, đất.
II– Dân cư và xã hội
1. Dân cư
- Số dân đông.
- Cơ cấu dân số trẻ, số dân trong độ tuổi lao động cao (trên 50%).
- Mật độ dân số cao: 124 người/km2, phân bố dân cư không đồng đều.
- Tỉ lệ gia tăng dân số đang có xu hướng giảm.
- Thuận lợi: Thị trường tiêu thụ rộng lớn, nguồn lao động dồi dào, giá rẻ, thu hút vốn đầu tư nước ngoài.
- Khó khăn: Chất lượng lao động chưa cao, dân số đông gây sức ép lên KT – XH – TN - MT.
2. Xã hội
- Đa dân tộc, đa tôn giáo
- Là nơi giao thoa của nhiều nền văn hoá lớn
- Phong tục tập quán có nhiều nét tương đồng
- Thuận lợi: Nền văn hoá đa dạng, là cơ sở để các quốc gia hợp tác, cùng phát triển.
- Khó khăn: Ổn định chính trị, an ninh, xã hội
B. Bài tập và hướng dẫn giải
Câu 1: Dựa vào hình 11.1, hãy cho biết khu vực Đông Nam Á tiếp giáp với các biển và đại dương nào? Nêu ý nghĩa của biển và đại dương đối với sự phát triển kinh tế-xã hội của khu vực?
Câu 2: Dựa vào lược đồ “ các nước trên thế giới” trang 4, 5 trong sách giáo khoa, đọc tên các quốc gia thuộc Đông Nam Á lục địa, Đông Nam Á biển đảo?
Câu 3: Khí hậu Đông Nam Á có những thuận lợi và khó khăn gì đối với sự phát triển kinh tế?
Câu 4: Nêu những thuận lợi và khó khăn về điều kiện tự nhiên trong sự phát triển kinh tế của khu vực?
Câu 5: Hãy làm rõ những trở ngại từ các đặc điểm dân cư và xã hội đối với sự phát triển kinh tế trong khu vực.