Phân tích những nét ngoại hình và tính cách để làm nổi bật bản chất xấu xa của Mã Giám Sinh.
Ngoại hình:
- Lừa dối còn được thể hiện qua cách ăn mặc: hắn thuộc loại quá niên trạc ngoại tứ tuần, thế nhưng “Mày râu nhẵn nhụi áo quần bảnh bao”
- Cử chỉ, hành động, cách nói năng: Ghế trên ngồi tót sỗ sàng; Đắn đo cân sắc cân tài - ép cung cầm nguyệt thử bài quạt thơ; Cò kè bớt một thêm hai,…
- Ghế trên là ghế dành cho các bậc bề trên cao tuổi. Mã Giám Sinh đi hỏi vợ là phận con cháu thế mà lại nhảy tót lên ngồi. Ngồi tót là tư thế ngồi bất nhã, đó là cách ngồi của những kẻ vô học, kém văn hóa, cách ngồi của kẻ cậy cửa, khinh người.
- Mã Giám Sinh xem Kiều như một đồ vật, mà: "Đắn đo cân sức cân tài/ Ép cung cầm nguyệt thử bài quạt thơ". Đắn đo, cân, ép, thử... đủ thứ trò để kiểm định chất lượng của "món hàng" như thế nào. Qua đó thể hiện hắn thuộc loại chỉ có lừa người chứ không bao giờ bị người ta lừa.
Tính cách:
- thể hiện bản chất con buôn, bất nhân, xem con người chỉ như một món hàng hoá có thể mua bán, thậm chí cò kè bớt xén; giả dối từ việc giới thiệu lí lịch cho đến trình bày mục đích mua Kiều: "Rằng: "Mua ngọc đến Lam Kiều - Sính nghi xin dạy bao nhiêu cho tường?"…
- Sau khi xác định được "món hàng" là tuyệt hảo, đáng giá nghìn vàng, hắn mới bắt đầu trả giá: "Cò kè bớt một thêm hai/Giờ lâu ngã giá vàng ngoài bốn trăm" Đáng giá nghìn vàng - mà chỉ trả với giá vàng ngoài bốn trăm. Hắn thừa biết gia cảnh của nàng Kiều hiện tại để bắt bí với giá rẻ mạt nhất. Qau đó thể hiện bản chất keo kiệt, bủn xỉn, là tay buôn người lọc lõi và xảo trá.