II. Hệ thống hóa kiến thức

II. Hệ thống hóa kiến thức.

I. Mục tiêu

Bảng 31.1. Tóm tắt các quy luật di truyền

Tên quy luật	Nội dung	Giải thích	Ý nghĩa
Phân li	Do sư phân li của các cặp nhân tố di truyền trong sự hình thành giao tử nên mỗi giao tử chỉ chứa một nhân tố di truyền trong cặp .	Các nhân tố di truyền không hòa trộn vào nhau. Phân li và tổ hợp của cặp gen tương ứng.	Xác định tính trội (thường là tính tốt)
Phân li độc lập	Phân li độc lập của các cặp nhân tố di truyền trong quá trình phát sinh giao tử.	F2 chỉ có tỉ lệ mỗi kiểu hình bằng tích tỉ lệ của các tính trạng hợp thành.	Tạo biến dị tổ hợp
Di truyền liên kết	Các tính trạng do nhóm gen liên kết quy định được di truyền cùng nhau.	Các gen liên kết cùng phân li với NST trong quá trình phân bào.	Tạo ra sự di truyền ổn định của cả nhóm tính trạng có lợi.
Di truyền giới tính	Ở các loài giao phối tỉ lệ đực: cái xấp xỉ 1:1	Phân li và tổ hợp của các cặp NST giới tính	Điều khiển tỉ lệ đực: cái

Bảng 31.2. Những diễn biến cơ bản của NST qua các kì trong nguyên phân và giảm phân

Các kì	Nguyên phân	Giảm phân I	Giảm phân II
Kì đầu	NST co ngắn, đóng xoắn và đính vào các sợi thoi phân bào ở tâm động	NST co ngắn, đóng xoắn. Cặp NST tương đồng tiếp hợp theo chiều dọc và bắt chéo	NST kép co lại thấy rõ số lượng NST kép ( đơn bội)
Kì giữa	Các NST co ngắn cực đại và xép thành một hàng tren mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.	Từng cặp NST kép xếp thành hai hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.	Các NST kép xếp thành 1 hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.
Kì sau	Từng NST kép chẻ dọc ở tâm động thành 2 NST đơn phân li về 2 cực của tế bào.	Các cặp NST kép tương đồng phân li độc lập về cực của tế bào.	Từng NST kép chẻ dọc ở tâm động thành 2 NST đơn phân li về 2 cực của tế bào.
Kì cuối	Các NST đơn thuần nằm gọn trong nhân với số lượng = 2n như ở tê bào mẹ	Các NST kép nằm gọn trọng nhân với số lượng = n ( kép) = 1/2 ở tế bào mẹ.	Các NST đơn nằm gọn trong nhân với số lượng = n NST đơn

Bảng 31.3. Bản chất và ý nghĩa của các quá trình nguyên phân, giảm phân và thụ tinh

Các quá trình	Bản chất	Ý nghĩa
Nguyên phân	Gữ nguyên bộ NST, nghĩa là 2 tế bào con được tạo ra có bộ NST 2n giống như té bào mẹ.	Duy trì ổn định bộ NST trong sự lớn lên của cơ thể và ở những loài sinh sản vô tính.
Giảm phân	Làm giảm số lượng NST đi một nửa , nghĩa là tế bào con sinh ra có số lượng NST là n= 1/2 của tế bào mẹ.	Góp phần duy trì ổn định bộ NST qua các thé hệ ở những loài sinh sản hữu tính và tạo ra nguồn biến dị tổ hợp
Thụ tinh	Kết hợp 2 bộ phận đơn bội (n) thành bộ nhân lưỡng bội (2n)	Góp phần duy trì ổn định bộ NST qua các thé hệ ở những loài sinh sản hữu tính và tạo ra nguồn biến dị tổ hợp

Bảng 31.4. Cấu trúc và chức năng của ADN, ARN và protein

Đại phân tử	Cấu trúc	Chức năng
ADN (gen)	Chuỗi xoắn kép. 4 loại nucleotit: A, T, G, X.	Lưu giữ thông tin di truyền - Truyền đạt thông tin di truyền.
ARN	Chuỗi xoắn đơn . 4 loại nucleotit: A, U, G, X.	Tryền đạt thông tin di truyền. - Vận chuyển axit amin. - Tham gia cấu trúc riboxom
Protein	Một hay nhiều chuỗi đơn 20 loại axit amin	Cấu trúc các bộ phận của tế bào . - Enzim xúc tác quá trình trao đổi chất. - Hoocmon điều hòa quá trình trao đổi chất. - Vận chuyển, cung cấp năng lượng.

Bảng 31.5. Các dạng đột biến

Các loại đột biến	Khái niệm	Các dạng đột biến
Đột biến gen	Những biến đổi trong cấu trúc của gen ( thường tại một điểm nào đó)	Mất, them, thay thé một cặp nucleotit
Đột biến cấu trúc NST	Những biến đổi trong cấu trúc của NST .	Mất, lặp, đaỏ đoạn. chuyển đoạn
Đột biến số lượng NST	Những biến đổi về số lượng của bộ NST .	Dị bội thể và đa bội thể