Bài 15: NƯỚC ĐẠI NGU THỜI HỒ (1400 – 1407)
A. Trắc nghiệm
Bài tập 1. Hãy xác định phương án đúng.
1.1. Vương triều Hồ được thành lập là do
A. vua Trần nhường ngôi cho Hồ Quý Ly.
B. Hồ Quý Ly buộc vua Trần nhường ngôi.
C. nhà Minh yêu cầu nhà Trần truyền ngôi cho nhà Hồ.
D. quý tộc Trần suy tôn Hồ Quý Ly lên ngôi.
Trả lời: B. Hồ Quý Ly buộc vua Trần nhường ngôi.
1.2. Vì sao Hồ Quý Ly lại tiến hành cải cách toàn diện đất nước?
A. Muốn xoá bỏ mọi chính sách của nhà Trần.
B. Muốn gây thanh thế cho mình.
C. Xã hội Đại Việt lâm vào một cuộc khủng hoảng sâu sắc, tình hình rối ren, nhân dân bất bình.
D. Muốn biến Đại Việt trở thành nước hùng mạnh nhất khu vực thời bấy giờ.
Trả lời: C. Xã hội Đại Việt lâm vào một cuộc khủng hoảng sâu sắc, tình hình rối ren, nhân dân bất bình.
1.3. Hồ Quý Ly tiến hành cải cách trong các lĩnh vực nào?
A. Chính trị, quân sự.
C. Văn hoá, giáo dục.
B. Kinh tế, xã hội.
D. Cải cách toàn diện.
Trả lời: D. Cải cách toàn diện.
1.4. Để tăng cường sức mạnh quân sự, nhà Hồ đã thực hiện biện pháp gì?
A. Cải cách chế độ học tập, thi cử để chọn người tài.
B. Thực hiện chính sách hạn điền, hạn nỗ.
C. Lập lại kỉ cương, cải tổ quy chế quan lại.
D. Tăng cường lực lượng quân đội chính quy, xây dựng nhiều thành luỹ.
Trả lời: D. Tăng cường lực lượng quân đội chính quy, xây dựng nhiều thành luỹ.
1.5. Hồ Quý Ly cho phát hành loại tiền giấy đầu tiên là
A. Thông bảo hội sao. C. Thuận Thiên thông bảo.
B. Thông bảo. D. Thánh Nguyên thông bảo
Trả lời: A. Thông bảo hội sao
1.6. Ý nào không đúng về tác động tích cực của cải cách Hồ Quý Ly?
A. Góp phần củng cố quyền lực của chính quyền trung
B. Tăng cường tiềm lực kinh tế đất nước.
C. Góp phần phát triển văn hoá dân tộc.
D. Nhiều biện pháp cải cách chưa triệt để, kết quả thực hiện còn hạn chế.
Trả lời: D. Nhiều biện pháp cải cách chưa triệt để, kết quả thực hiện còn hạn chế.
1.7. Quân Minh lấy cớ nào để tiến hành xâm lược Đại Việt?
A. Nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần.
B. Quý tộc Trần cầu cứu nhà Minh giúp đỡ.
C. Nhà Hồ không thực hiện chế độ triều cống nhà Minh.
D. Quân đội nhà Hồ quấy nhiễu biên giới phía Nam.
Trả lời: A. Nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần.
1.8. Khai thác tư liệu 1, 2 (tr. 76, SGK) cho biết nguyên nhân thất bại của cuộc kháng chiến chống quân Minh của nhà Hồ là gì?
A. Nhà Hồ mới thành lập nên tiềm lực kinh tế còn yếu.
B. Lực lượng quân Minh quá mạnh.
C. Nhà Hồ không được nhân dân ủng hộ.
D. Lực lượng quân đội của nhà Hồ quá yếu.
Trả lời: C. Nhà Hồ không được nhân dân ủng hộ.
1.9. Liên hệ với kiến thức đã học và cho biết thế kỉ X đến thế kỉ XIV, triều đại nào tồn tại lâu nhất ở nước ta?
A. Triều Tiền Lê. B. Triều Lý. C. Triều Trần. D. Triều Hồ.
Trả lời: B. Triều Lý. a
Bài tập 2. Hãy ghép nhân vật lịch sử ở cột A với thông tin ở cột B sao cho phù hợp về nội dung lịch sử.
| Cột A | Cột B |
| 1. Hồ Quý Ly | a) sáng chế súng thần cơ. |
| 2. Hồ Nguyên Trừng | b) tướng chỉ huy quân Minh xâm lược Đại Ngu. |
| 3. Hồ Hán Thương | c) thi đỗ Thái học sinh dưới triều Hồ. |
| 4.Trương Phụ, Mộc Thạnh | d) trị vì đất nước từ năm 1400 đến năm 1407. |
| 5. Nguyễn Trãi | e) tiến hành cải cách đất nước, chỉ ở ngôi một thời gian ngắn |
Trả lời: Ghép: 1 - e, 2 – a, 3 – d, 4 - b, 5 - c.
B. Tự luận
Bài tập 1. Hãy lập và hoàn thành bảng (theo mẫu dưới đây) về các sự kiện lịch sử
| Thời gian | Sự kiện lịch sử |
| Xây dựng thành Tây Đô | |
| Vương triều Hồ thành lập. | |
| Nhà Hồ tổ chức kì thi Thái học sinh đầu tiên. | |
| Quân Minh sang xâm lược nước ta. | |
| Quân Minh chiếm được thành Đa Bang và Đông Đô. | |
| Hồ Quý Ly và Hồ Hán Thương bị bắt. | |
| Quân Minh áp đặt ách thống trị lên đất nước ta. |
Trả lời:
| Thời gian | Sự kiện lịch sử |
| 1397 | Xây dựng thành Tây Đô |
| 1400 | Vương triều Hồ thành lập. |
| 1404 | Nhà Hồ tổ chức kì thi Thái học sinh đầu tiên. |
| 1406 – 1407 | Quân Minh sang xâm lược nước ta. |
| 1406 | Quân Minh chiếm được thành Đa Bang và Đông Đô. |
| 1407 | Hồ Quý Ly và Hồ Hán Thương bị bắt. |
| 1407 - 1427 | Quân Minh áp đặt ách thống trị lên đất nước ta. |
Bài tập 2. Lập bảng hệ thống (hoặc sơ đồ tư duy) về cải cách Hồ Quý Ly với nội dung cơ bản và tác động đối với Vương triều Hồ.
Trả lời:
Bài tập 3. Từ nội dung các đoạn tư liệu sau, theo em nguyên nhân quan trọng nhất dẫn đến thất bại của cuộc kháng chiến chống Minh là gì? Vì sao? Hãy lấy dẫn chứng từ tư liệu.
1. Khi họp bàn về kế sách chống giặc Minh, Hồ Nguyên Trừng nói: “Thần không sợ đánh, chỉ sợ lòng dân không theo mà thôi”. (Theo Đại Việt sử ký toàn thư, Tập 2, NXB Khoa học xã hội, 1993, tr. 211)
2. Nguyễn Trãi đã từng nhận xét: Cọc gỗ lớp lớp trồng trước sóng biển; Xích sắt ngầm dưới sông cũng vậy thôi. Thuyền bị lật mới tin rằng dân là như nước. quen biết (Theo Viện Sử học, Nguyễn Trãi toàn tập, Quan hải tùng thư (dịch nghĩa), NXB Khoa học xã hội, 2020, tr. 222)
Trả lời:
Đây là dạng bài tập đòi hỏi HS khai thác thông tin và rút ra suy luận từ nguồn tư liệu. HS tiến hành theo các bước sau:
1.Đọc kĩ tư liệu, gạch chân dưới các từ khoá liên quan đến nguyên nhân thất bại.
2. Nêu suy luận của em.
3. Lấy dẫn chứng từ tư liệu để tăng tính thuyết phục cho suy luận (là các từ khoá được xác định).
sVí dụ: Suy luận: Từ nội dung hai đoạn tư liệu cho thấy, nguyên nhân quan trọng nhất khiến cuộc kháng chiến chống Minh của nhà Hồ nhanh chóng thất bại là do không đoàn kết được nhân dân, không được nhân dân ủng hộ. Dẫn chứng: Lòng dân không theo, thuyền bị lật mới tin dân như nước,..