Bài tập 1. Hãy xác định phương án đúng.
1.1. Các cuộc phát kiến địa lí vào thế kỉ XV được thực hiện bằng con đường nào?
A. Đường bộ. B. Đường biển.
C. Đường hàng không. D. Đường sông.
Trả lời: B. Đường biển.
1.2. Những quốc gia nào đi tiên phong trong các cuộc phát kiến địa lí thế kỉ XV - XVI
A. Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha. B. Hy Lạp, I-ta-li-a.
C. Anh, Hà Lan. D. Tây Ban Nha, Anh.
Trả lời: A. Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha.
1.3. Người đầu tiên phát hiện ra châu Mỹ là
A. B. Đi-a-xô. B. C. Cô-lôm-bô.
C. V.Ga-ma D. Ph. Ma-gien-lăng.
Trả lời: B. C. Cô-lôm-bô.
1.4. Hướng đi của C. Cô-lôm-bô có điểm gì khác so với các nhà phát kiến địa lí khác?
A. Đi sang hướng đông. B. Đi về phía tây.
C. Đi xuống hướng nam. D. Ngược lên hướng bắc.
Trả lời: B. Đi về phía tây.
1.5. Người đầu tiên thực hiện chuyến đi vòng quanh thế giới bằng đường biển là C. V. Ga-ma.
A. B. Đi-a-xô. B. C. Cô-lôm-bộ.
C. V.Ga-ma D. Ph. Ma-gien-lăng.
Trả lời: D. Ph. Ma-gien-lăng.
1.6. Nội dung nào không phải là hệ quả của các cuộc phát kiến địa lí ở Tây Âu thời trung đại?
A. Tạo ra cuộc cách mạng về giao thông và tri thức.
B. Làm cho thị trường thế giới được mở rộng.
C. Làm nảy sinh quá trình cướp bóc thuộc địa.
D. Dẫn đến sự ra đời các thành thị trung đại.
Trả lời: D. Dẫn đến sự ra đời các thành thị trung đại.
1.7. Các cuộc phát kiến địa lí đã mang lại sự giàu có cho các tầng lớp nào ở châu Âu
A. Tăng lữ, quý tộc. C. Thương nhân, quý tộc.
B. Nông dân, quý tộc. D. Tướng lĩnh quân sự, quý tộc.
Trả lời: C. Thương nhân, quý tộc.
1.8. Những thành phần nào hình thành nên giai cấp tư sản trong xã hội Tây Âu
A. Chủ công trường thủ công, chủ đồn điền, nhà buôn lớn.
B. Chủ công trường thủ công, nông dân mất ruộng đất, nhà buôn lớn
C. Chủ công trường thủ công, chủ đồn điền, nhà buôn phá sản.
D. Chủ đồn điền, nhà buôn lớn, các thợ thủ công học việc.
Trả lời: A. Chủ công trường thủ công, chủ đồn điền, nhà buôn lớn.
Bài tập 2. Hãy xác định các ý trả lời đúng cho câu hỏi sau. Sau phát kiến địa lí, giai cấp tư sản Tây Âu đã sử dụng những biện pháp nào để tích luỹ vốn và nhân công?
A. Mở rộng quy mô các xưởng sản xuất, các đồn điền và các công ti thương mại.
B. Cho nô lệ vay lãi nặng.
C. Buôn bán nô lệ.
D. “Rào đất cướp ruộng”.
E. Phát hành thêm nhiều tiền.
G. Vay tiền của nhà vua để mở rộng kinh doanh.
Trả lời:
A. Mở rộng quy mô các xưởng sản xuất, các đồn điền và các công ti thương mại.
C. Buôn bán nô lệ.
D. “Rào đất cướp ruộng”.
Bài tập 3. Hãy ghép nội dung ở cột A với cột B sao cho phù hợp với hành trình của các cuộc phát kiến địa lí.
| Cột A | Cột B |
| 1. Hành trình của B. Di-a-xo | a) Bắt đầu từ năm 1519, hoàn thành năm 1522. |
| 2. Hành trình của C. Cô-lôm-bộ | b) Đến mũi cực nam châu Phi, đặt tên là mũi Hảo Vọng. |
| 3. Hành trình của V. Ga-ma | c) Bắt đầu năm 1492. |
| 4. Hành trình của Ph. Ma-gien-lăng | d) Hoàn thành chuyến đi vòng quanh • thế giới, chứng minh về thực tiễn Trái Đất có dạng hình cầu. |
| e) Bắt đầu năm 1497. | |
| g) Đi về phía tây, vượt qua Đại Tây Dương, tìm ra vùng đất mới, sau này được gọi là châu Mỹ. | |
| h) Cập cảng ở phía tây nam Ấn Độ vào năm 1498 |
Trả lời:
1 - b
2 - c, g
3 - e, h
4 - a, d
Tự luận
Bài tập 1. Hãy chọn từ/cụm từ để hoàn thiện các câu sau. Các cuộc phát kiến địa lí đã diễn ra vào cuối thế kỉ ...(1)... - đầu thế kỉ ...(2)..., trong đó...(3)... và ...(4)... là những nước đi tiên phong. Những nhà phát kiến đã tìm ra những ...(5)..., ...(6)... hàng hải mới. Phát kiến địa lí đã đem về ...(7)... khối lượng lớn vàng bạc, nguyên liệu. Tuy nhiên, phát kiến địa lí cũng gây ra những tác động ...(8)... như làm nảy sinh nạn buôn bán nô lệ da đen. Sau các cuộc phát kiến địa lí, giới ...(9)... và ...(10)... châu Âu đẩy mạnh cho biết việc cướp bóc và buôn bán nhằm tích luỹ vốn và nhân công.
Trả lời: (1) XV, (2) XVI, (3) Tây Ban Nha (hoặc Bồ Đào Nha), (4) Bồ Đào Nha (hoặc Tây Ban Nha), (5) vùng đất mới, (6) những con đường, (7) châu Âu (hoặc “cho châu Âu” “cho thương nhân châu Âu”), (8) tiêu cực, (9) quý tộc, (10) thương nhân
HS liên hệ với lịch sử Việt Nam để biết được do tác động của phát kiến địa lí, nước thực dân nào đã xâm lược và biến nước ta trở thành thuộc địa
Bài tập 2. Đọc đoạn tư liệu sau và khai thác thông tin trong SGK, em hãy vì sao các cuộc phát kiến địa lí có ý nghĩa thúc đẩy nhanh quá trình hình thành chủ nghĩa tư bản?
“Việc tìm thấy những vùng có mỏ vàng và mỏ bạc ở châu Mỹ, việc tuyệt diệt những người bản xứ, bắt họ làm nô lệ và chôn vùi họ trong các hầm mỏ; việc bắt đầu đi chinh phục và cướp bóc miền Đông Ấn; việc biến châu Phi thành khu cấm để săn bắt, buôn bán người da đen – đó là buổi bình minh của thời đại sản xuất tư bản chủ nghĩa."
(C. Mác, Tư bản, Quyển thứ nhất, Tập III, NXB Sự thật, 1975, tr. 330)
Trả lời: Đoạn tư liệu trên là khái quát của C. Mác về những hình thức tích luỹ ban đầu để tạo ra vốn và nhân công nhiều nhất, nhanh nhất sau các cuộc phát kiến địa lí, từ đó dẫn đến sự xác lập của chủ nghĩa tư bản: Giai cấp tư sản ra sức mở rộng kinh doanh, lập các công trường thủ công, những đồn điền quy mô lớn và cả các công ti thương mại. Hình thành quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa: quan hệ chủ – thợ.
Bài tập 3. Vì sao phong trào “rào đất cướp ruộng” diễn ra điển hình nhất ở nước Anh?
Trả lời: Vào thế kỉ XVI, len dạ của Anh rất nổi tiếng nhờ chất lượng tốt, trở thành mặt hàng buôn bán chủ đạo của các thương nhân Anh ở khắp các thị trường châu Âu. Do đó, giới quý tộc Anh đã tăng cường cướp đoạt ruộng đất của những người nông dân, biển đồng ruộng thành các đồng cỏ chăn nuôi cừu, lấy lông cừu cung cấp cho các xưởng dệt len dạ. Những người nông dân bị mất ruộng đất trở thành những kẻ lang thang, họ ra thành phố làm thuê cho các xưởng thủ công, các đồn điền, trở thành những người vô sản.
Bài tập 4. Biến đổi chính trong xã hội Tây Âu cuối thời kì trung đại là gì? Hãy cho biết nguồn gốc xuất thân của giai cấp tư sản và vô sản.
Trả lời:
Biến đổi chính của xã hội Tây Âu thời kì này là sự xuất hiện của hai giai cấp mới: giai cấp tư sản và giai cấp vô sản.
* Giai cấp tư sản có nguồn gốc từ các chủ xưởng, chủ đồn điền và những thương nhân giàu có. Giai cấp tư sản có thể thấy là giai cấp chiếm hữu những tư liệu sản xuất chủ yếu trong xã hội tư bản và sống bằng sự bóc lột lao động làm thuê của giai cấp công nhân.
Bài tập 5. Một hậu quả của phát kiến địa lí là dẫn đến làn sóng xâm lược thuộc địa và cướp bóc thực dân. Hãy tìm hiểu và cho biết Việt Nam đã từng bị xâm lược và trở thành thuộc địa của nước nào?
Trả lời: Việt Nam đã từng bị xâm lược và trở thành thuộc địa của Pháp (1858) do hậu quả của các cuộc phát kiến địa lí, dẫn đến làn sóng xâm lược thuộc địa và cướp bóc thực dân.