Giải bài 4: Phòng, chống vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn giao thông - Sách giáo dục quốc phòng và an ninh 10 cánh diều. Phần đáp án chuẩn, hướng dẫn giải chi tiết cho từng bài tập có trong chương trình học của sách giáo khoa. Hi vọng, các em học sinh hiểu và nắm vững kiến thức bài học..
KHỞI ĐỘNG
Em hãy nêu nhận xét về một số hành vi trong hình 4.1 liên quan đến pháp luật về trật tự an toàn giao thông.
Câu trả lời:
Nhận xét về một số hành vi trong hình 4.1 liên quan đến pháp luật về trật tự an toàn giao thông:
- Hình a: Chở 3 khi đi xe máy, dùng ô che trời mưa khi điều khiển phương tiện giao thông.
- Hình b: Đi hàng 4 khi tham gia giao thông.
- Hình c: Ngồi trên đường ray xe lửa.
- Hình d: Đi thuyền nhưng không mặc áo phao an toàn.
I. MỘT SỐ NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA PHÁP LUẬT VỀ TRẬT TỰ, AN TOÀN GIAO THÔNG
1. Pháp luật về trật tự an toàn giao thông
Khám phá 1: Em có thể di chuyển từ thủ đô Hà Nội đến thành phố Hồ Chí Minh bằng những phương tiện giao thông nào? Để đảm bảo an toàn giao thông, em cần làm gì?
Câu trả lời:
- Em có thể di chuyển từ thủ đô Hà Nội đến thành phố Hồ Chí Minh bằng những phương tiện giao thông: xe ô tô (xe khách, xe của gia đình), tàu hỏa, máy bay.
- Để đảm bảo an toàn giao thông, em cần:
- Khi di chuyển bằng xe ô tô (xe khách, xe của gia đình):
- Ngồi phía sau ghế lái, luôn thắt dây an toàn.
- Ngồi xa thanh chắn và vật cứng trên xe.
- Không có những hành vi đùa nghịch, lớn tiếng tránh làm lái xe mất tập trung, gây nguy hiểm.
- Tìm cách thoát hiểm nhanh chóng khi xe có dấu hiệu cháy nổ.
- Khi di chuyển bằng tàu hỏa:
- Tuyệt đối không được băng qua đường ray để đến sân ga. Sử dụng đường và cầu thang được quy định sẵn.
- Khi đợi tàu, cần đứng ở vạch quy định,
- Khi di chuyển giữa các toa tàu, cần cẩn thận và vịn chắc.
- Khi di chuyển bằng máy bay:
- Không sử dụng các thiết bị truyền phát.
- Ngồi đúng số ghế của mình.
- Trước lúc máy bay cất cánh và hạ cánh, cần thắt dây an toàn.
2. Một số quy định về trật tự an toàn giao thông đường bộ
a. Một số hành vi bị nghiêm cấm (theo Điều 8)
Khám phá 2: Bạn A điều khiển xe đạp đến ngã tư thì đèn đỏ bật sáng, cô cảnh sát giao thông ra hiệu lệnh cho phép đi nhưng An vẫn lưỡng lự. Em hãy tư vấn cho An.
Câu trả lời:
Bạn A điều khiển xe đạp đến ngã tư thì đèn đỏ bật sáng, cô cảnh sát giao thông ra hiệu lệnh cho phép đi nhưng An vẫn lưỡng lự. Em sẽ tư vấn cho An:
- Tại Điều 4 Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 41:2016/BGTVT về báo hiệu đường bộ, có quy định:
- 4.1. Khi đồng thời bố trí các hình thức báo hiệu có ý nghĩa khác nhau cùng ở một khu vực, người tham gia giao thông phải chấp hành loại hiệu lệnh theo thứ tự như sau:
- 4.1.1. Hiệu lệnh của người điều khiển giao thông;
- 4.1.2. Hiệu lệnh của đèn tín hiệu;
- 4.1.3. Hiệu lệnh của biển báo hiệu;
- 4.1.4. Hiệu lệnh của vạch kẻ đường và các dấu hiệu khác trên mặt đường.
- 4.2. Khi ở một vị trí đã có biển báo hiệu đặt cố định lại có biển báo hiệu khác đặt có tính chất tạm thời mà hai biển có ý nghĩa khác nhau thì người tham gia giao thông phải chấp hành hiệu lệnh của biển báo hiệu có tính chất tạm thời. Biển có tính chất tạm thời là biển sử dụng mang tính tình huống nhằm tổ chức điều khiển giao thông có tính chất ngắn hạn như trong các sự kiện, sự cố giao thông hay sử dụng trong quá trình thi công hoặc sửa chữa đường.
- Như vậy, theo quy định trên thì khi tham gia giao thông có cả tín hiệu giao thông và hiệu lệnh của người điều khiển giao thông, thì bạn A (người điều khiển phương tiện giao thông) phải thực hiện theo hiệu lệnh của điều khiển giao thông. Với trường hợp trên khi có đèn đỏ nhưng cảnh sát yêu cầu phải di chuyển thì bạn A phải thực hiện việc di chuyển theo hiệu lệnh của cảnh sát giao thông.
g. Người đi bộ (theo Điều 32)
Luyện tập 1: Bạn Minh đang học lớp 10, có em gái đang học lớp mẫu giáo lớn. Mỗi sáng đi học, Minh thường dắt em đi một đoạn khá xa tới chỗ có vạch kẻ sơn qua đường. Sang nay, do dậy muộn, anh em Minh đi tắt đến trường bằng cách trèo qua dải phân cách rồi qua đường. Em sẽ nói gì với Minh và em gái Minh?
Câu trả lời:
Bạn Minh đang học lớp 10, có em gái đang học lớp mẫu giáo lớn. Mỗi sáng đi học, Minh thường dắt em đi một đoạn khá xa tới chỗ có vạch kẻ sơn qua đường. Sang nay, do dậy muộn, anh em Minh đi tắt đến trường bằng cách trèo qua dải phân cách rồi qua đường. Em sẽ khuyên Minh và em gái Minh:
- Theo Điều 32: Người đi bộ không được vượt qua dải phân cách, không đu bám vào phương tiện giao thông đang chạy; khi mang vác vật cồng kềnh phải bảo đảm an toàn và không gây trở ngại cho người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ. Trẻ em dưới 7 tuổi khi đi qua đường đô thị, đường thường xuyên có xe cơ giới qua lại phải có người lớn dắt.
- Trong trường hợp trên, bạn Minh đã vi phạm quy định về người đi bộ không được vượt qua dải phân cách và dẫn theo em gái học mẫu giáo đi cùng. Hơn nữa, hành động này là vô cùng nguy hiểm đến tính mạng cho bạn Minh, em gái bạn Minh và người điều khiển phương tiện giao thông trên đường bộ.
- Vì vậy, cho dù dậy muộn, bạn Minh cũng cần tuân thủ quy định vê an toàn giao thông cho người đi bộ, lần sau cần dậy đúng giờ, tránh vội vàng, hấp tấp.
3. Một số quy định về trật tự an toàn giao thông đường sắt
Khám phá 3: Theo em, những hành vi nào bị nghiêm cấm trong hoạt động sắt.
Câu trả lời:
Những hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động sắt:
- Lấn chiếm hàng lang an toàn giao thông đướng sắt; tự mở lối đi qua đường sắt; làm sai lệch công trình, hệ thống báo hiệu trên đường sắt; làm che lấp hoặc làm sai lạc tín hiệu giao thông đường sắt.
- Vượt rào, vượt chắn đường ngang, vượt qua đường ngang khi có tín hiệu cấm; vượt rào ngăn cách đường sắt với khu vực xung quanh.
- Xả chất thải không đảm bảo vệ sinh môi trường lên đường sắt; để vật chướng ngại, đổ chất độc hại, chất phế thải lên đường sắt; để chất dễ cháy, chất dễ nổ trong phạm vi bảo vệ công trình đường sắt và hành lang an toàn giao thông đường sắt.
- Chăn thả súc vật, họp chợ trên đường sắt trong phạm vi bảo vệ công trình đường sắt, hành lang an toàn giao thông đường sắt; ném đất, đá hoặc vật khác lên tàu hoặc từ trên tàu xuống.
- Đi, đứng, nằm, ngồi hoặc hành vi khác trên đường sắt; đi, đứng, nằm, ngồi hoặc trên nóc toa xe, đầu máy, bậc lên xuống toa xe; đu, bám, đứng, ngồi hai bên toa xe; mở cửa lên xuống tàu khi tàu đang chạy, trừ nhân viên đường sắt.
Luyện tập 2: Tan học, Hùng và Hưng rủ nhau đi chơi ở đường tàu hỏa, tiện đi tắt về nhà qua lối đi tự mở cắt ngang qua đường tàu. Hai bạn thi đi bộ trên đường ray, sau đó chụp ảnh rồi ngồi chơi cỏ gà. Nghe tiếng còi tàu hỏa, Hùng lấy đá xếp lên đường ray, để xem đá bị nghiền nát khi tàu chạy qua, Hưng nhổ mấy cây hoa để tung lên tàu chào hành khách. Em hãy phân tích những hành vi vi phạm Luật Đường sắt trong tình huống trên.
Câu trả lời:
Tan học, Hùng và Hưng rủ nhau đi chơi ở đường tàu hỏa, tiện đi tắt về nhà qua lối đi tự mở cắt ngang qua đường tàu. Hai bạn thi đi bộ trên đường ray, sau đó chụp ảnh rồi ngồi chơi cỏ gà. Nghe tiếng còi tàu hỏa, Hùng lấy đá xếp lên đường ray, để xem đá bị nghiền nát khi tàu chạy qua, Hưng nhổ mấy cây hoa để tung lên tàu chào hành khách. Phân tích những hành vi vi phạm Luật Đường sắt trong tình huống:
- Lấn chiếm hàng lang an toàn giao thông đướng sắt; tự mở lối đi qua đường sắt.
- Ném cây hoa lên tàu, lấy đá xếp lên đường ray.
- Đi, chụp ảnh trên đường sắt.
B. Bài tập và hướng dẫn giải
4. Một số quy định về trật an toàn giao thông đường thủy nội địa
Khám phá 4: Theo em, khi đi trên phương tiện vận tải hành khách ngang sông, có thể xảy ra những tai nạn gì? Để phòng, chống những tai nạn đó, người lái phương tiện và hành khách cần phải làm gì?
Luyện tập 3:
Lên lớp 10 bạn Sóng phải đi đò sang sông để đến trường và về nhà. Mấy ngày đầu, Sóng đều mặc áo phao do bác lái đò đưa cho và ngồi im ở giữa thuyền. Mấy ngày sau, Sóng cầm áo phao ở tay và chỉ mặc khi bác lái đò nhắc thuyền sắp đi qua vùng nước xoáy. Gần đây, Sóng không mặc áo phao nữa, thỉnh thoảng còn đứng ở mũi thuyền. Bác lấy đò thấy Sóng đã quen đi đò nên cũng không nhắc nữa.
Em sẽ làm gì để giúp bác lái đò và bạn Sóng thực hiện quy định khi đi đò.
II. PHÒNG, CHỐNG VI PHẠM PHÁP LUẬT VỀ TRẬT TỰ, AN TOÀN GIAO THÔNG
Khám phá 5: Theo em, thế nào là vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn giao thông? Học sinh cần làm gì để góp phần phòng, chống vi phạm pháp luật về trật tự ATGT?
Luyện tập 4:
1. Em hãy nhận xét về cách qua đường sau của một nhóm học sinh:
- Chọn chỗ ngắn nhất, đợi khi vắng xe ô tô thì chạy thật nhanh qua đường.
- Nắm tay nhau thành một hàng ngang qua đường.
2. Em hãy cho biết những hành động nào ở các hình 4.2a, b, c, d, e, g vi phạm pháp luật và có thể gây ra những hậu quả gì? Nguyên nhân những vi phạm đó là gì?
VẬN DỤNG
Em hãy xây dựng và trình bày trước lớp một trong hai nội dung sau:
- Thư gửi gia đình em về chủ đề "An toàn giao thông - Hạnh phúc của mọi nhà".
- Nội quy tham gia giao thông (áp dụng học sinh trường em đang học) và kế hoạch tuyên truyền, vận động để mọi người thực hiện nội quy này.