Để nghiên cứu di truyền, Menđen tiến hành thí nghiệm từ đơn giản đến phức tạp. Trong bài này, HS được tìm hiểu về thí nghiệm quy luật cơ bản nhất của Menđen.
I. Lý thuyết
1. Thí nghiệm của Menđen
- Đối tương nghiên cứu: Đậu Hà Lan
- Khái niệm:
- Kiểu hình là tổ hợp toàn bộ các tính trạng của một cơ thể.
- Tính trạng trội là tính trạg biểu hiện ngay ở đời F1, tính trạng lặn là tính trạng ở đời F2 mới biểu hiện.
- Quy luật đồng tính: Khi lai hai bố mẹ khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản thì F1 đồng tính về tính trạng của bố hoặc mẹ, còn ở F2 có sự phân li tính trạng theo tỉ lệ trung bình 3 trội : 1 lặn.
2. Menđen giải thích kết quả thí nghiệm:
- Mỗi tính trạng trong cơ thể do 1 cặp nhân tố di truyền (gen) quy định.
- Nhân tố di truyền trội - quy định tính trạng trội (kí hiệu: chữ cái in hoa)
- Nhân tố di truyền lặn - quy định tính trạng lặn (kí hiệu: chữ cái in thường)
- Trong tế bào sinh dưỡng, các nhân tố di truyền luôn tồn tại thành từng cặp.
- Sơ đồ lai:
P: AA x aa
G: A a
F1: Aa (100% hoa đỏ)
F1xF1: Aa x Aa
G1: A,a A,a
F2: 1AA : 2Aa : 1aa
3 hoa đỏ : 1 hoa trắng
B. Bài tập và hướng dẫn giải
Câu 1: Nêu khái niệm về kiểu hình và cho ví dụ minh họa.
Câu 2: Phát biểu nội dung của quy luật phân li.
Câu 3: Menđen đã giải thích kết quả thí nghiệm trên đậu Hà Lan như thế nào?
Câu 4: Cho hai giống cá kiếm mắt đen thuần chủng và mắt đỏ thuần chủng giao phối với nhau được F1 toàn cá kiếm mắt đen. Khi cho các con cá F1 giao phối với nhau thì tỉ lệ về kiểu hình ở F2 sẽ như thế nào? Cho biết màu mắt chỉ do một nhân tố di truyền quy định.