Giải bài 13 Công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước thời Ngô, Đinh, Tiền Lê (939 - 1009)

Giải bài 13: Công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước thời Ngô, Đinh, Tiền Lê (939 - 1009) - Sách lịch sử và địa lí 7 cánh diều. Phần đáp án chuẩn, hướng dẫn giải chi tiết cho từng bài tập có trong chương trình học của sách giáo khoa. Hi vọng, các em học sinh hiểu và nắm vững kiến thức bài học..

1. Những nét chính về thời Ngô

Câu hỏi: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát sơ đồ 13.1, hình 13.2, hãy nêu những nét chính về sự thành lập và tổ chức bộ máy nhà nước dưới thời Ngô.

 Câu trả lời:

Những nét chính về sự thành lập và tổ chức bộ máy nhà nước dưới thời Ngô:

- Vua đứng đầu triều đình, quyết định mọi công việc chính trị, ngoại giao, quân sự và đặt các chức quan văn, quan võ.

- Ngô Quyền cử các tướng có công lao trước đây trấn giữ và quản lí các châu quan trọng. Việc xưng vương của Ngô Quyền và những chính sách của nhà Ngô đã mở ra thời kì độc lập, tự chủ lâu dài của đất nước.

2. Sự thành lập nhà Đinh

Câu hỏi: 

- Đọc thông tin và quan sát hình 13.1, lược đồ 13.1, hãy trình bày quá trình Đinh Bộ Lĩnh thống nhất đất nước.

- Đọc thông tin và quan sát hình 13.3, hãy cho biết công lao của Đinh Bộ Lĩnh đối với dân tộc.

Câu trả lời:

- Quá trình Đinh Bộ Lĩnh thống nhất đất nước:

+ Năm 944, Ngô Quyền mất, Dương Tam Kha tiếm quyền, tự xưng là Bình Vương.

+ Đến năm 965, chính quyền trung ương gần như tê liệt, các thế lực hảo trưởng ở địa phương nổi dậy khắp nơi, đất nước lẫm vào tình trạng phân tán, cát cứ, còn gọi là “cục diện 12 sử quân”. Trước tình thế đó, Đinh Bộ Lĩnh được sự ủng hộ của nhân dân đã liên kết với sử quân Trần Lâm, chiêu dụ được sử quân Phạm Bạch Hổ và dẹp yên các sứ quân khác.

+ Cuối năm 967, tình trạng cát cứ chấm dứt, đất nước trở lại bình yên, thống nhất.

+ Năm 968, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế (Đinh Tiên Hoàng), lấy niên hiệu là Thái Bình, đặt tên nước là Đại Cố Việt, đóng đô tại Hoa Lư (Ninh Bình). 

- Công lao của Đinh Bộ Lĩnh đối với dân tộc: Khi nhà Ngô suy yếu, Đinh Bộ Lĩnh đã tập hợp lực lượng rền vũ khí, xây dựng căn cứ. Sau khi thống nhất các sử quân, ông được suy tôn làm Vạn Tháng Vương.

3. Tổ chức chính quyền thời Đinh, Tiền Lê

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát sơ đồ hình 13.2, hãy mô tả chính quyền thời Tiền Lê.

 Câu trả lời:

- Chính quyền thời Tiền Lê:

+ Cấp Trung ương: Vua là người đứng đầu. Dưới Vua là các quan đại thần; tiếp theo các quan văn, quan võ, tăng quan, đạo quan.

+ Cấp địa phương: gồm lộ, phủ, châu thuộc ban võ.

4. Đời sống xã hội và văn hóa

Câu hỏi: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát hình 13.4, hãy:

- Nêu những nét chính về đời sống xã hội thời Ngô, Đinh, Tiền lê

- Trình bày đời sống văn hóa thời Ngô, Đinh, Tiền Lê.

 Câu trả lời:

- Những nét chính về đời sống xã hội thời Ngô, Đinh, Tiền Lê: xã hội thời Ngô, Đinh, Tiền Lê gồm các giai cấp và tầng lớp khác nhau về địa vị chính trị và kinh tế.

+ Tầng lớp quý tộc, quan lại và một bộ phận nhà sư, đạo sĩ giữ địa vị thống trị.

+ Nông dân là lực lượng lao động chính, có số lượng đông đảo nhất, đa số là người dân tự do, canh tác trên ruộng công làng xã. 

+ Thợ thủ công và thương nhân.

+ Nô tì là tầng lớp thấp nhất trong xã hội, số lượng không nhiều, chủ yếu phục vụ trong các gia đình quyền quý.

- Đời sống văn hóa thời Ngô, Đinh, Tiền Lê: đơn giản, bình dị, mâu thuẫn giữa các tầng lớp và giai cấp chưa gay gắt.

+ Đạo Phật được truyền bá rộng rãi.

+ Nho học được du nhập từ thời Bắc thuộc nhưng chưa có ảnh hưởng nhiều trong đời sống xã hội.

+ Giáo dục thời Ngô, Đinh, Tiền Lê chưa phát triển.

5. Cuộc kháng chiến chống Tống của nhà Tiền Lê (năm 981)

Câu hỏi: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát hình 13.2, hãy mô tả cuộc chống Tống nhà Tiền lê năm 981.

 Câu trả lời:

Cuộc chống Tống nhà Tiền Lê năm 981:

- Nguyên nhân: nhân cơ hội Đinh Tiên Hoàng và Đinh Liễn bị sát hại, nội bộ triều đình nhà Đinh mẫu thuẫn, nhà Tống tiến hành xâm lược Đại Cồ Việt.

- Diễn biến: Đầu năm 981, quân Tống do tướng Hầu Nhân Bảo chỉ huy tiến đánh Đại Cổ Việt theo đường thuỷ (sông Bạch Đằng) và đường bộ (Lạng Sơn). Lê Hoàn trực tiếp tổ chức và lãnh đạo cuộc kháng chiến.

- Kết quả: Thắng lợi của cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược không những biểu thị ý chí quyết tâm chống ngoại xâm của dẫn tộc, mà còn chứng tỏ bước phát triển của đất nước và khả năng bảo vệ độc lập của quân dân Đại Cồ Việt.