Mở đầu chương trình vật lí lớp 11 là chương điện học, điện từ học. Ở cấp THCS chúng ta đã được tìm hiểu sơ qua về điện và từ học, trong chương này, chúng ta tiếp tục tìm hiểu sâu hơn về điện và từ. Hi vọng với những kiến thức mà TracNghiem.Vn đã hệ thống lại sẽ giúp bạn đọc tiếp tục đi sâu vào những hiện tượng lí thú của điện và từ..

A. Lý thuyết

I. Điện tích. Điện tích điểm

Sự nhiễm điện của các vật: Khi cọ xát các vật như thanh thủy tinh, thanh nhựa,.... vào dạ hoặc lụa,.. thì chúng có thể hút các vật nhỏ nhẹ khác như giấy vụn, sợi bông,... (nhiễm điện do cọ xát).

Điện tích: là vật mang điện (vật nhiễm điện).

Điện tích điểm: là vật tích điện (điện tích) có kích thước rất nhỏ so với khoảng cách tới điểm mà ta đang xét.

Tương tác điện: là sự đẩy hay hút nhau giữa các điện tích.

  • Các điện tích cùng loại (cùng dấu) thì đẩy nhau.
  • Các điện tích điểm khác loại (cùng dấu) thì hút nhau.

II. Định luật Cu - lông

Định luật Cu - lông: Lực hút hay đẩy giữa hai điện tích điểm có phương trùng với đường thẳng nối hai điện tích điểm đó, có độ lớn tỉ lệ thuận với độ lớn của hai điện tích và tỉ lệ nghịch với bình phương khoảng cách giữa chúng.

Biểu thức: $F = k.\frac{\left | q_{1}.q_{2} \right |}{r^{2}}$.

Trong đó:

F: Lực tĩnh điện (N).

$k = 9.10^{9}$: hệ số tỉ lệ ($\frac{N.m^{2}}{C^{2}}$).

q,q2: độ lớn của hai điện tích (C).

r: khoảng cách giữa hai điện tích (m).

Điện môi: Môi trường cách điện.

Lực tương tác giữa hai điện tích điểm đặt trong điện môi đồng tính: khi hai điện tích đặt trong môi trường điện môi thì lực tương tác giữa chúng sẽ yếu đi $\varepsilon $ lần. $\varepsilon $ được gọi là hằng số điện môi. 

Chú ý: $\varepsilon  \geq  1$; Với chân không $\varepsilon = 1$.

Ý nghĩa của hằng số điện môi: Cho biết khi đặt các điện tích trong chất đó thì lực tương tác giữa chúng sẽ giảm đi bao nhiêu lần so với khi chúng đặt trong chân không.

 

 

B. Bài tập và hướng dẫn giải

Câu 1: SGK trang 9

Điện tích điểm là gì?

Câu 2: SGK trang 9

Phát biểu định luật Cu-lông.

Câu 3: SGK trang 9

Lực tương tác giữa hai điện tích điểm khi đặt trong điện môi sẽ lớn hơn hay nhỏ hơn khi đặt trong chân không?

Câu 4: SGK trang 10

Hằng số điện môi ủa một chất cho chúng ta biết điều gì?

Câu 5: SGK trang 10

Chọn câu đúng.

Khi tăng đồng thời độ lớn của hai điện tích điểm và khoảng cách giữa chúng lên gấp đôi thì lực tương tác giữa chúng.

A. tăng lên gấp đôi.

B. giảm đi một nửa.

C. giảm đi bốn lần.

D. không thay đổi.

Câu 6: SGK trang 10

Trong các trường hợp nào sau đây, ta có thể coi các vật nhiễm điện là các điện tích điểm ?

A. Hai thanh nhựa đặt cạnh nhau.

B. Một thanh nhựa và một quả cầu đặt cạnh nhau.

C. Hai quả cầu nhỏ đặt xa nhau.

D. Hai quả cầu lớn đặt gần nhau.

Câu 7: SGK trang 10

Nêu điểm giống nhau và khác nhau giữa định luật Cu-lông và định luật vạn vật hấp dẫn.

Câu 8: SGK trang 10:

Hai quả cầu nhỏ mang hai điện tích có độ lớn bằng nhau, đặt cách nhau 10 cm trong chân không thì tác dụng lên nhau một lực là 9.10-3 N. Xác định điện tích của hai quả cầu đó.