Giải bài 1: Lịch sử hiện thực và nhận thức lịch sử - Sách lịch sử 10 kết nối tri thức. Phần đáp án chuẩn, hướng dẫn giải chi tiết cho từng bài tập có trong chương trình học của sách giáo khoa. Hi vọng, các em học sinh hiểu và nắm vững kiến thức bài học..
Khởi động
Cầu Long Biên bắc qua sông Hồng ở Hà Nội được xây dựng trong thời gian từ năm 1898 đến năm 1902. Trong suốt hơn một thế kỉ qua, cây cầu này đã "chứng kiến" nhiếu sự kiện, quá trình lịch sử quan trọng của Thủ đô và đất nước. Cây cầu này chính là một hiện vật lịch sử. Việc khai thác thông tin từ những hiện vật như vậy có ý nghĩa như thế nào trong nghiên cứu lịch sử?
Trả lời:
Cầu Long Biên bắc qua sông Hồng ở Hà Nội được xây dựng trong thời gian từ năm 1898 đến năm 1902. Trong suốt hơn một thế kỉ qua, cây cầu này đã "chứng kiến" nhiếu sự kiện, quá trình lịch sử quan trọng của Thủ đô và đất nước. Cây cầu này chính là một hiện vật lịch sử. Việc khai thác thông tin từ những hiện vật như vậy có ý nghĩa trong nghiên cứu lịch sử giúp con người nắm được những gì đã diễn ra trong quá khứ trên nguyên tắc khách quan, tôn trọng sự thật lịch sử.
1. Lịch sử là gì?
Câu 1. Em hiểu câu nói của Ét-uốc Ha-lét Ca trong Tư liệu 1 như thế nào?
Trả lời:
Ý nghĩa câu nói của Ét-uốc Ha-lét Ca: giữa hiện thưc lịch sử và nhận thức lịch sử luôn có khoảng cách, do đó nhà sử học luôn phải “tương tác” với sự thật lịch sử để không ngừng khám phá về sự thật lịch sử. Khám phá hay tìm hiểu cái gì, tìm hiểu thế nào về sự thật lịch sử trong quá khứ xuất phát từ nhu cầu nhận thức của con người trong xã hội hiện đai. Nghiên cứu, tìm hiểu lịch sử chính là cách con người trong xã hội hiện tại trò truyện, “đối thoại” với quá khứ.
B. Bài tập và hướng dẫn giải
Câu 2. Dựa vào Tư liệu 2 (tr.7), hãy cho biết hình ảnh nào thể hiện hiện thực lịch sử, hình ảnh nào thể hiện nhận thức lịch sử?
Câu 3. Khai thác Tư liệu 3 (tr.8), em hãy chỉ ra điểm giống nhau và khác nhau trong nội dung 2 tấm bia. Theo em, vì sao có sự khác nhau đó?
2. Sử học
a. Khái niệm, đối tượng, chức năng, nhiệm vụ của Sử học
Câu 1. Nêu khái niệm Sử học.
Câu 2. Trình bày về đối tượng nghiên cứu, chức năng, nhiệm vụ của Sử học. Nêu ví dụ cụ thể.
b. Nguyên tắc cơ bản của Sử học
Câu 1. Câu chuyện Thôi Trữ giết vua được lưu truyền để tôn vinh đức tính nào của nhà sử học?
Câu 2. Khai thác Tư liệu 4 giúp em biết được điều gì trong khi nghiên cứu lịch sử?
Câu 3. Phân tích ý nghĩa một số nguyên tắc cơ bản của Sử học?
c. Các phương pháp cơ bản của Sử học
Hãy nêu một số phương pháp cơ bản của Sử học.
d. Các nguồn sử liệu
Câu 1. Kể tên một số loại hình sử liệu.
Câu 2. Đóng vai một nhà sử học, em hãy khai thác và phân tích những thông tin sử liệu trong các hình 10 - 12 (tr.13) thông qua việc vận dụng một số phương pháp cơ bản của sử học.
Luyện tập
Câu 1. Lịch sử là gì? Phân biệt hiện thực lịch sử và nhận thức lịch sử thông qua ví dụ cụ thể.
Câu 2. Làm thế nào để tái hiện được một sự kiện lịch sử?
Vận dụng
Câu 1. Sưu tầm một số tư liệu có liên quan đến quá khứ, gia đình, quê hương em và viết đoạn văn ngắn giới thiệu về những tư liệu đó. Thông qua những tư liệu đó, em biết được điều gì về gia đình, quê hương em trong quá khứ. Cho biết cảm nhận, cảm xúc của em khi biết được những điều này?
Câu 2. Em hoặc một nhóm bạn hãy tìm đọc một cuốn truyện, một cuốn sách lịch sử, sau đó giới thiệu với các bạn cùng lớp (tên sách, tác giả, năm ra đời, nội dung chủ yếu). Điều gì ở cuốn sách, cuốn truyện đó khiến em thích nhất?