Chỉ ra dấu hiệu nhận biết của các hiện tượng thiên tai. Thảo luận cách ứng phó, trước, trong, sau khi thiên tai xảy ra..
Tên các hiện tượng thiên tai là:
1. Sạt nở
2. Lũ lụt
3. Bão
Các dấu hiệu nhận biết:
Sạt nở: Cần quan sát những thay đổi xảy ra xung quanh khu vực sinh sống như các rãnh thoát nước mưa trên các sườn dốc (đặc biệt là những nơi mà dòng nước chảy tụ lại), xuất hiện dấu vết sạt lở, cây bị sạp… Cửa hoặc cửa sổ bị kẹt, không thể mở ra. Vết nứt mới xuất hiện trên tường, trần, gạch, hoặc nền. Bức tường ngoài, lề đường hoặc cầu thang không nguyên dạng. Xuất hiện các vết nứt mở rộng trên mặt đất hoặc trên lối đi. Vỡ mạch nước ngầm. Mặt đất có hiện tượng phồng rộp, đường bấp bênh. Nước phun ra từ mặt đất tại nhiều vị trí mới. Hàng rào, tường chắn, cột điện, cây cối bị nghiêng hoặc di chuyển.
Chú ý sự thay đổi của dòng nước. Nếu nước đang từ trong chuyển sang đục thì đây cũng là một dấu hiệu cho thấy sắp có sạt lở đất.
Khi bắt đầu nghe thấy tiếng rơi của đất đá và âm lượng tăng dần, mặt đất bắt đầu dịch chuyển xuống theo chiều dốc, các lớp đất thụt xuống, những âm thanh lạ, như tiếng cây gãy hoặc tảng đá va chạm với nhau tức là sạt lở đất sắp xảy ra và việc cần làm là nhanh chóng di dời khỏi khu vực nguy hiểm và thông báo cho chính quyền địa phương và hàng xóm để có thể được hỗ trợ kịp thời.
Lũ quét: Lũ quét là một loại lũ đặc biệt lớn, dòng chảy xiết, có hàm lượng chất rắn cao và sức tàn phá lớn. Đặc điểm chính của lũ quét là chứa lượng vật rắn rất lớn, thường chiếm 3-10%, thậm chí trên 10% nên còn được gọi là lũ bùn đá.
Lũ quét thường xảy ra khi có lượng mưa lớn và kéo dài ở lưu vực các sông suối nhỏ miền núi, có độ dốc lớn, mặt lưu vực bị phong hoá mạnh, kết cấu kém. Lũ quét thường xảy ra trong thời gian ngắn (3-6h), vào ban đêm và sáng sớm, trong các tháng mùa lũ. Hiện nay chưa có khả năng dự báo được lũ quét.
Để đề phòng lũ lụt nói chung và lũ quét nói riêng cần phải tích cực khôi phục rừng phòng hộ đầu nguồn, đặc biệt là các khu vực thường gây ra lũ quét, nhằm bảo vệ môi trường sinh thái, bảo vệ lớp phủ thực vật, tăng khả năng giữ nước của lưu vực, hạn chế khả năng tập trung dòng chảy lũ.
Ở các khu vực thường xảy ra lũ quét cần được nghiên cứu kết hợp với việc quy hoạch khai thác trị thuỷ, xây dựng các hồ chứa nước nhiều tác dụng như: chống lũ, tích nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, phát điện, kết hợp với việc điều hoà lũ, phòng chống lũ quét.
Bão: bão qua một số dấu hiệu như sau: trong những ngày đẹp trời, êm gió đi biển mà thấy những đợt sóng lừng từng đợt lên xuống đều đặn với một tần số chỉ bằng một nửa tần số sóng thường, tròn đầu, cự ly giữa hai đỉnh sóng rất dài (từ 200 – 300 m) có vẻ hiền lành, im lặng, thứ tự nhịp nhàng thì cần đề phòng cẩn thận, theo dõi tình hình thời tiết liên tục vì có thể đó là một trong những dấu hiệu có cơn bão sắp tới (vì bình thường sóng thường có đầu nhọn, bước sóng ngắn khoảng 50 – 100 m)…
Cách ứng phó:\
- Trước thiên tai, lập kế hoạch
Trước tiên, cần phải quan sát xung quanh. Bạn có ở trong tâm bão không? Bạn có ở trong vùng ngập lụt không? Bạn có ở trong vùng có động đất không? Hãy học cách ứng phó với từng loại thảm họa khác nhau, bạn sẽ cần làm gì trong từng trường hợp trên.
Tìm các tuyến đường di tản khẩn cấp và thảo luận với người thân. Chọn ra con đường tốt nhất để rời khỏi nhà và con đường tốt nhất để thoát khỏi thiên tai trong khu vực bạn sinh sống.
Nếu nhà bạn không thể làm địa điểm tập hợp người thân, hãy chuyển điểm tập hợp sang chỗ khác ở gần nhà hoặc trong khu vực bạn sống (ví dụ như quán cà phê hay nhà văn hóa). Nếu ngay cả việc này cũng không thực hiện được, hãy nghiên cứu kế hoạch di tản đến các khu vực khác.
- Chuẩn bị trong thiên tai
Không thể nói trước được sẽ có những gì xảy ra trong thiên tai, nhưng những vật dụng thiết yếu như nước, điện, và điện thoại phải luôn sẵn sàng. Các tổ chức viện trợ và dịch vụ y tế sẽ không thể đến được chỗ bạn trong vài ngày, hoặc bạn có thể không về nhà được. Trong những trường hợp trên, việc trang bị sẵn sàng rất cần thiết.
Hội chữ thập đỏ khuyến cáo mỗi gia đình nên chuẩn bị 6 thứ sau tại nhà:
- Nước: Chuẩn bị 3,7 lít nước cho môt người/ngày. Mỗi người hãy dùng ít nhất một nửa lượng nước đó để uống, nửa còn lại dùng để nấu ăn và vệ sinh.
- Thực phẩm: Hãy chọn những thứ gọn nhẹ, ít hư hỏng và không cần giữ lạnh hay chế biến. Có thể chọn đồ hộp ăn liền, trái cây, rau; nước ép đóng hộp; các món thiết yếu (muối, đường, tiêu ớt, gia vị); các thực phẩm năng lượng cao; vitamin; thực phẩm cho trẻ nhỏ, thực phẩm ăn liền. Hãy dự trữ các món bạn thích ăn. Thức ăn vừa miệng có thể khiến bạn thoải mái hơn khi khó khăn. Nếu bạn phải hâm nóng đồ ăn, hãy trữ sẵn cồn khô.
- Hộp sơ cứu: Đảm bảo ở nhà và trong mỗi xe đều có hộp sơ cứu. Bạn nên trữ các loại thuốc không cần kê đơn như thuốc giảm đau, tiêu chảy, khó tiêu, ói, và táo bón.
- Trang phục thiết yếu nhất: Bạn nên chuẩn bị sẵn một thùng nhỏ chứa ít nhất 1 bộ quần áo và 1 đôi dép cho mỗi người trong nhà. Chăn giữ ấm cũng rất cần thiết, nhất trong trường hợp có trẻ nhỏ.
- Dụng cụ và vật dụng khẩn cấp: Không bao giờ là thừa khi bộ tiếp liệu của bạn có một ít giấy vệ sinh, xà phòng, vài chiếc chén giấy và muỗng đũa sử dụng một lần.
Sau thiên tai
- Chỉ quay về nhà khi chính quyền công bố khu vực nhà bạn đã an toàn;
- Trước khi bước vào nhà, hãy chú ý kiểm tra xung quanh các dây điện bị đứt, dây gas bị rò rỉ, hư hỏng hoặc những thiệt hại khác để tránh tình huống bị giật điện, rơi đồ vào người;
- Một phần căn nhà của bạn có thể bị hư hỏng hay sụp đổ. Hãy cẩn thận khi bước vào nhà. Kiểm tra xem mái hiên có vững không;
- Cảnh giác với các loài vật hoang, đặc biệt là rắn độc có thể chui vào nhà bạn theo dòng lũ;
- Nếu ngửi thấy mùi gas hay nghe tiếng xì, rời khỏi nhà ngay lập tức và báo cảnh sát chữa cháy;
- Nếu dây điện bị rớt xuống bên ngoài nhà, tuyệt đối không đứng trong vùng nước hay trong chỗ bị ngập;
- Giữ trẻ em và vật nuôi khỏi khu vực nguy hiểm và vùng ngập nước;
- Những vật liệu như sản phẩm lau chùi, sơn, pin, nhiên liệu bẩn và thùng chứa nhiên liệu bị vỡ là những thứ nguy hiểm. Hãy liên hệ với chính quyền địa phương để được hỗ trợ xử lý nhằm phòng tránh nguy hiểm;
- Hãy mặc đồ bảo hộ trong khi lau dọn, bao gồm găng tay cao su và ủng cao su. Bạn cần đảm bảo thực phẩm và nước uống của bạn an toàn để sử dụng. Vứt bỏ những thứ đã từng tiếp xúc với nước lũ, bao gồm đồ ăn hộp, chai nước, bộ muỗng đũa nhựa và núm vú cao su của em bé. Vứt bỏ mọi thứ khi không thể chắc chắn chúng an toàn.