Nếu trong thế kỉ XVIII, thế giới chứng kiến sự thắng thế của chủ nghĩa tư bản đối với chế độ phong kiến thì thế kier XIX là thế kỉ đẩy mạnh xâm chiến thuộc địa của các nước tư bản Âu – Mĩ. Cũng như Châu Á, các nước châu Phi và khu vực Mĩ La Tinh không thoát khỏi cơn lốc xâm lược đó…Để hiểu cụ thể hơn, tình hình của các nước Mĩ La Tinh trong thời điểm này, mời các bạn cùng đến với bài học “Châu Phi và khu vực Mĩ La Tinh – Thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX”..

A. Kiến thức trọng tâm  

1. Châu Phi

  • Khái quát:
    • Là châu lục lớn, giàu tài nguyên
    • Là một trong những cái nôi của văn minh nhân loại.
    • Qúa trình các nước thực dân xâm lược:
    • Giữa thế kỉ XIX, các nước thực dân bắt đầu xâm lược châu Phi
    • Đầu thế kỉ XX, việc phân chia thuộc địa giữa các nước đế quốc ở Châu Phi căn bản hoàn thành.

Đề quốc

Thuộc địa

Anh

Ai Cập, Đông xuđăng, Kênia, Nam Phi, Nigiêria

Pháp

Angiêri, Tây Phi, Mađagaxca

Đức

Tây Nam Phi, Camorun

Bỉ

Công Gô

Bồ Đào Nha

Mô Dăm  Bích, Ăng gô la

  •  Các cuộc đấu tranh tiêu biểu của nhân dân Châu Phi.

Thời gian

Phong trào đấu tranh

Kết quả

1830 – 1874

Cuộc đấu tranh của Áp-đen Ca-đê ở Angiêri thu hút đông đảo lực lượng tham gia

 

Pháp mất nhiều thập niên mới chinh phục được nước này.

1879 – 1882

Ở Ai Cập Atmet Arabi lãnh đạo phong trào “Ai Cập trẻ”

 

Năm 1882 các đế quốc mới ngăn chặn được phong trào

1882 – 1898

Mu-ha-met At-mét đã lãnh đạo nhân dân Xu-Đăng chống thực dân Anh

 

Năm 1898 phong trào bị đàn áp đẫm máu nên  thất bại

1889

Nhân dân Ê-ti-ô-pi-a tiến hành kháng chiến chống thực dân Italia.

 

- Ngày 01/3/1896 Italia thất bại, Êtiôpia giữ được độc lập

-Cùng với Libêria là những nước châu Phi giữ được độc lập ở cuối thế kỉ XIX đến XX.

* Nhận xét:

  • Các phong trào diễn ra sôi nổi, thể hiện tinh thần yêu nước
  • Đa số thất bại (trừ Ê – ti – ô – pi –a, Li – bê – ri – a).

2. Khu vực Mĩ La Tinh

* Phong trào đấu tranh giành độc lập

  • Từ thế kỉ XVI, XVII đa số trở thành thuộc địa của Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.
  • Đầu thế kỉ XIX, phần lớn các nước Mĩ La Tinh giành được độc lập.

Quốc gia

Thời gian giành độc lập

Mê hi cô

1821

Áchentina

1816

Urugoay

1828

Paragoay

1811

Braxin

1822

Pê-ru

1821

Colômbia

1830

Ecuađo

1830

*Tình hình Mĩ La-tinh sau khi giành độc lập và chính sách bành trướng của Mĩ

  • Sau khi giành độc lập, các nước Mĩ La-tinh có tiến bộ về kinh tế xã hội: Braxin trồng nhiều bông và cao su, cung cấp một nửa cà phê cho thị trường thế giới. Achentina sản xuất len, da cừu, thịt bò xuất khẩu sang Anh... Các đồn điền trồng lúa mì, cây công nghiệp, chăn nuôi lấy thịt, sữa và lông phát triển mạnh trở thành nguồn hàng xuất khẩu có giá trị của nhiều nước. Dân số tăng nhanh do người nhập cư ngày càng đông.
  • Mĩ âm mưu biến Mĩ La-tinh thành “sân sau” của Mĩ ở Mĩ La-tinh.
  • Để thực hiện được âm mưu của mình, Mĩ đã đưa ra thủ đoạn tuyên truyền học thuyết: “Châu Mĩ của người châu Mĩ” (1823), thành lập “Liên minh dân tộc các nước cộng hòa châu Mĩ”  ( Liên Mỹ )dưới sự chỉ huy của Oa-sinh-tơn.
  • Năm 1898  Mỹ hất cẳng Tây Ban Nha (người châu Âu) khởi châu Mĩ.
  • Đầu thế kỉ XX, dùng chính sách “Cái gậy lớn” và “Ngoại giao đô la” để khống chế khu vực này.
  • Mĩ La-tinh trở thành thuộc địa kiểu mới của Mĩ.

B. Bài tập và hướng dẫn giải

HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI GIỮA BÀI HỌC

Câu 1: Hãy trình bày những cuộc đấu tranh tiêu biểu chống thực dân của nhân dân châu Phi?

Câu 2: Dựa vào lược đồ hình 13 hãy nêu kết quả của cuộc đấu tranh giành độc lập ở khu vực Mĩ La Tinh đầu thế kỉ XIX?

HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI HỌC

Câu 1: Hãy trình bày những nét lớn của lịch sử Châu Phi thế kỉ XIX – đầu thế kỉ XX?

Câu 2: Lập niên biểu cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân Mĩ La Tinh đầu thế kỉ XIX theo thứ tự: Thời gian, tên nước,năm giành độc lập?

Câu 3: Chính sách bành trướng của Mĩ đối với khu vực Mĩ La Tinh biểu hiện như thế nào?

Câu hỏi: Chủ nghĩa thực dân đã xâm lược và thông trị châu Phi và Mỹ Latinh như thế nào?