Giải bài 6: Cô bé bán diêm- Sách VNEN ngữ văn lớp 8 trang 44. Phần dưới sẽ hướng dẫn trả lời và giải đáp các câu hỏi trong bài học. Cách làm chi tiết, dễ hiểu, Hi vọng các em học sinh nắm tốt kiến thức bài học.
B. Bài tập và hướng dẫn giải
A. Hoạt động khởi động
Thực hiện một trong hai yêu cầy dưới đây:
1. Đọc thông tin sau về An-Đéc-xen. giới thiệu một tác phẩm của An-đéc-xen mà em đã hiểu học đã xem qua phim ảnh
2. Nêu cảm xúc, suy nghĩa của me khi đọc lời dẫn cho đoạn trích Cô bé bán diêm
Đêm giao thừa, trời rét mướt. Một cô bé nhà nghèo, mồ côi mẹ, đầu trần, chân đất , bụng đói đang dò dẫm trong bóng tối. Suốt cả ngày em không bán được một que diêm nào...
B. Hoạt động hình thành kiến thức
1. Đọc văn bản sau: Cô bé bán diêm
2. Tìm hiểu văn bản
a. Trình bày bố cục của văn bản
b. Trao đổi để trả lời câu hỏi sau:
(1) Thời gian, không gian xảy ra câu chuyện gây ấn tượng gì cho người đọc?
(2) Tìm những hình ảnh tương phản( đối lập, đặt gần nhau, làm nổi bật lẫn nhau có trong ăn bản vào cho biết nhà văn đã sử dụng nhiều hình ảnh tương phản như vậy nhằm mục đích gì.
(3) Vì sao nói những mộng tưởng của cô bé qua các lần quẹt diêm( lò sưởi, bàn ăn, cây thông nô-en, người bà, bà cháu bay lên trời) diễn ra theo trình tự hợp lí
(4) Trong những mộng tưởng của cô bé bán diêm điều nào diễn ra đúng với thực tế, điều nào chỉ là mộng tưởng?
c. Nhận xét về giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện Cô bé bán diêm
3. Tìm hiểu về trợ từ
a. Thực hiện yêu cầu trong phiếu học tập
(1) Đọc các câu dưới đay và trả lời câu hỏi:
- Nó ăn hai bát cơm
- Nó ăn những hai bát cơm
- Nó ăn có hai bát cơm
Nghĩa của các câu trên có ý nghĩa khác nhau như thế nào?
Vì sao có sự khác nhau đó
Từ những câu Nó ăn những hai bát cơm và từ có trong câu Nó ăn có hai bát cơm đi kèm từ nào và biểu thị thái độ gì của người nói?
(2) Tìm ví dụ tương tự như các câu trên
b. Đọc thông tin sau và bổ sung ví dụ về trợ từ:
Trợ từ là những từ chuyên đi kèm một từ ngữ trong câu để nhấn mạnh hoặc biếu thị thái độ đánh giá sự vật, sự việc được nói đến ở từ ngữ đó
Ví dụ: những, có, chính,.........
4. Tìm hiểu về thán từ
a. Các từ in đậm trong những đoạn trích dưới đây biểu thị điều gì?
(1) " Này ! Ông giáo ạ ! Cái giống nó cũng khôn ! Nó cứ làm in như nó trách tôi ; nó kêu ư ử, nhìn tôi như muốn bảo tôi rằng : "A ! Lão già tệ lắm ! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này ?".
(Nam Cao, Lão Hạc)
(2)- Này, bảo bác ấy có trốn đi đâu thì trốn. Chứ cứ nằm đấy, chốc nữa họ vào thúc sưu, không có, họ lại đánh trói thì khổ. Người ốm rề rề như thế, nếu lại phải một trận đòn, nuôi mấy tháng cho hoàng hồn
-Vâng, cháu cũng đã nghĩ như cụ. Nhưng để cháo nguội, cháu cho nhà cháy ăn lấy vài húp cái đã
(Ngô Tất tố, Tắt đèn)
b. Theo em, dòng nào dưới đây nêu đúng cách dùng các từ này, a, vâng trong các đoạn văn trên?
- Các từ ấy có thể thành một câu độc lập
- Các từ ấy không thể làm thành một câu độc lập
- Các từ ấy không thể làm thành một bộ phận của câu
- Các từ ấy có thể cùng những từ khác làm thành một câu và thường đứng đầu câu.
c. Đọc thông tin sau và bổ sung ví dụ về thán từ:
Thán từ là những từ dùng để bộc lộ tình cảm, cảm xúc của người nói hoặc dùng để gọi đáp. Thán từ thường đứng đầu câu, có khi được tách ra thành một câu đặc biệt
Thán từ có hai loại chính:
- Thán từ bộc lội tình cảm, cảm xúc, ví dụ: a,ái,.............
- Thán từ gọi đáp, ví dụ: này, ơi,...............
C. Hoạt động luyện tập
1. Viết đoạn văn phát biểu cảm nghĩ của em về nhân vật truyện Cô bé bán diêm hoặc về đoạn kết của truyện
2. Luyện tập sử dụng trợ từ, thán từ
a. Tìm câu có từ in đậm là trợ từ
(1) Chính thầy hiệu trưởng đã tặng tôi quyển sách này
(2) Chị Dậu là nhân vật chính của tác phẩm Tắt đèn
(3) Ngay tôi cũng không biết đến việc này
(4) Bạn phải nói ngay điều này cho cô giáo biết
(5) Cha tôi là công nhân
(6)Cô ấy đẹp ơi là đẹp.
(7)Tôi nhớ mãi những kỉ niệm thời niên thiếu.
(8)Tôi nhắc anh những ba bốn lần mà anh vẫn quên.
b. Giải thích nghĩa của các trợ từ in đậm trong những câu dưới đây:
(1) Nhưng đời nào tình thương yêu và lòng kính mến mẹ tôi lại bị những rắp tâm tanh bẩn xâm phạm đến.... Mặc dầu non một năm ròng mẹ tôi không gửi cho tôi lấy một lá thư, nhắn người thăm tôi lấy một lời và gửi cho tôi lấy một đống quà
(2) Hai đứa mê nhau lắm. Bố mẹ đứa con gái biết, nên cũng bằng lòng gả. Nhưng họ thách nặng quá: nguyên tiền mặt phải một trăm đồng bạc, lại còn cau, còn rượu... cả cưới nữa thì mất đến cứng hai trăm bạc
c. Tìm thán từ trong các câu dưới đây (trích từ tác phẩm Lão Hạc của Nam Cao):
(1) Đột nhiên lão bảo tôi:
Này! Thằng cháu nhà tôi, đến một năm nay, chẳng có giấy má gì đấy, ông giáo ạ!
À! Thì ra lão đang nghĩ đến thằng con lão
(2) Con chó là của cháu nó mua đấy chứ!... Nó mua về nuôi, định để đến lúcc cưới vợ thì giết thịt... Ấy ! Sự đời lại cứ thường như vậy đấy. Người ta định rồi chẳng bao giờ người ta làm được.
(3) Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, hần tiện, xấu xa, hỉ ổi... toàn những cớ dể cho ta tàn nhẫn [...]
d. Các thán từ in đậm trong những câu dưới dây biểu lộ cảm xúc gì?
(1) Lũ chuột bò lên chạn, leo lên bác Đồng Nồi. ũ chuột hò lên chạn, leo lên bác Nồi Đồng. Năm sáu thằng xúm lại húc mồm vào, cố mãi mới lật được cái vung nồi ra. Ha ha! Cơm nguội ! Lại có một bát cá kho! Cá rô kho khế: vừa dừ vừa thơm. Chít chít, anh em ơi, lại đánh chén đi thôi!"
Bác Nồi Đồng run như cầy sấy : “Bùng boong. Ái ái ! Lạy các cậu, các ông, ăn thì ăn, nhưng đừng đánh đổ tôi xuống đất. Cái chạn cao thế này, tôi ngã xuống không vỡ cũng bẹp, chết mất !”.
(Nguyễn Đình Thi, Cái tết của Mèo Con)
(2) Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu ?
(Thế Lữ, Nhớ rừng)
3. Kết hợp các yếu tố kể, tả và biểu lộ tình cảm trong văn bản tự sự.
a. Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu sau:
Xe chạy chầm chậm................trả lời mẹ tôi những câu gì.
- Tìm và chỉ ra các yếu tố miêu tả và các yếu tố biểu cảm trong đoạn văn trên. Các yếu tố này đứng riêng hay đan xen với yếu tố tự sự ?
- Nếu lược bỏ đi các yếu tố miêu tả và biểu cảm thì việc kể chuyện trong đoạn văn trên sẽ bị ảnh hưởng như thế nào?
- Nếu lược bỏ đi các yếu tố kế chuyênhj , chỉ để lại các câu văn miêu tả và biểu cảm thì đoạn văn sẽ bị ảnh hưởng ra sao ?
D. Hoạt động vận dụng
1. Đặt 3 câu với 3 thán từ khác nhau.
2. Hãy viết đoạn văn kể lại một hoặc một hoặc một sự việc của truyện Cô bé bán diêm, trong đó có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm.
E. Hoạt động tìm tòi mở rộng
Tìm yếu tố miêu tả và biểu cảm trong một số văn bản tự sự đã học như: Tôi đi học(Thanh Tinh), Tức nước vỡ bờ (Ngô Tất Tố), Lão Hạc(Nam Cao),.... Từ đó, phân tích tác dụng của các yếu tố này trong văn bản