Ở các đoạn sau của phần 2, tác giả chỉ ra nguyên nhân của tình trạng "dân không biết đoàn thể, không trọng công ích" là gì?.
- Tác giả đã chỉ ra nguyên nhân của tình trạng "dân không biết đoàn thể, không coi trọng công ích" là:
- Bọn học trò trong nước ham quyền tước, vinh hoa của các triều vua mà giả dối, nịnh hót, chỉ biết vua mà không biết dân
- Kiếm cách dựng nên pháp luật, phá tan tành đoàn thể của quốc dân để giữ túi tham đầy mãi, địa vị được giữ vững
- Tác giả đã đả kích chế độ vua quan chuyên chế là những kẻ ăn trên ngồi chốc, tham lam, đốn mạt, ra sức vơ vét, nhũng nhiễu dân thường; ông gọi đó là lũ ăn cướp có giấy phép
- Một người làm quan cả nhà có phước, tham lam, quấy rối, vơ vét, rút tỉa của dân không ai dám bình phẩm
- Lấy lúa của dân mua ruộng vườn, nhà cửa không ai chê bai
- Người nhà dựa hơi quan nhũng nhiễu
- Chen nhau vào chốn quan trường, ganh đua, nịnh hót
- Những kẻ làm quan thì ngu ngốc, không có học thức, hiểu biết gì, làm quan dễ như mua mớ rau ngoài chợ
- Tất cả những bằng chứng được tác giả đưa ra đều xác đáng, chính là hiện thực tối tăm của xã hội đương thời được phơi bày bằng một giọng điệu nghi luận biến đổi linh hoạt, lúc từ tốn, mềm mỏng; lúc kiên quyết, đanh thép; lúc mạnh mẽ, lúc nhẹ nhàng mà đầy sức thuyết phục.