BÀI 5. ỨNG XỬ TRÊN MẠNG
A. TÓM TÁT LÍ THUYẾT
B. BÀI TẬP VÀ THỰC HÀNH
5.1. Đánh dấu X vào cột Đúng/Sai tương ứng.
| Phát biểu | Đúng | Sai | ||
| a) Giao tiếp trên mạng cũng cần có quy tắc và văn hoá giống giao tiếp ngoài đời thực. | ||||
| b) Giao tiếp trên mạng là ảo, không cần các quy tắc và văn hoá giao tiếp. | ||||
| c) Ứng xử trên mạng không theo quy tắc và không có văn hoá có thể dẫn đến các hậu quả xấu. | ||||
| d) Luôn sử dụng ngôn ngữ lịch sự và ứng xử có văn hoá khi tham gia giao tiếp qua mạng. | ||||
| e) Chỉ truy cập các trang web có thông tin phù hợp với lứa tuổi. | ||||
| f) Khi truy cập mạng, gặp các thông tin có nội dung xấu, không phù hợp cần đóng ngay lại. | ||||
| g) Internet có thể gây nghiện và ảnh hưởng xấu tới người sử dụng. | ||||
| h) Internet chỉ là mạng thông tin, không phải là chất gây nghiện nên không thể nghiện Internet. |
=> Đáp án:
a, c, d, e, f, g: Đúng;
b, h: Sai.
5.2. Mục tiêu của giao tiếp qua mạng là gì?
A. Giúp người khác hiểu em một cách rõ ràng.
B. Hiểu người khác một cách rõ ràng.
C. Giữ mối quan hệ tốt để có thể tiếp tục giao tiếp.
D. Tất cả những điều trên.
=> Đáp án: D. Tất cả những điều trên.
5.3. Những việc nào sau đây em không nên thực hiện khi giao tiếp qua mạng?
A. Viết tất cả các ý kiến của mình bằng chữ hoa để gây ấn tượng.
B. Tôn trọng người đang trò chuyện với mình.
C. Sử dụng các từ viết tắt khi trò chuyện trực tuyến để tiết kiệm thời gian.
D. Đối xử với người khác theo cách em muốn được đối xử trực tuyến.
=> Đáp án: A, C.
Em không nên sử dụng chữ hoa để viết khi trò chuyện qua mạng vì chữ viết hoa trong các đoạn hội thoại trên mạng Internet thường có nghĩa là em đang la hét và bị mọi người coi là bất lịch sự. Giao tiếp qua mạng vốn đã bị hạn chế hơn so in nga ng chế hơn so với giao tiếp thông thường vì những người giao tiếp không được mặt đối mặt để có thể nhìn thấy biểu cảm Vic của khuôn mặt hay ngôn ngữ cơ thể hỗ trợ. Vì vậy em cần tránh dùng các từ hôn viết tắt để giảm khả năng hiểu nhầm nội dung trò chuyện.
5.4. Để trở thành người giao tiếp, ứng xử có văn hoá trên mạng em nên/không nên thực hiện những điều nào sau đây? Đánh dấu X vào ô tương ứng:
| Nên | Không nên | |
| a) Luôn nhớ minh đang giao tiếp với người chứ không phải giao tiếp với máy tính hay điện thoại thông minh. | ||
| b) Tuân thủ các quy tắc ứng xử trong cuộc sống thực, | ||
| c) Cần đọc trước rồi hãy hỏi. | ||
| d) Chú ý đến ngữ pháp, dấu câu, chính tả, cách trình bày vấn đề. | ||
| e) Viết hoa tất cả các nội dung mình thích để mọi người chú ý. | ||
| f) Tôn trọng quyền riêng tư của người khác. | ||
| g) Chuyển tiếp tất cả các thông tin nhận được cho tất cả mọi người. |
=> Đáp án: . a, b, c, d, f: Nên;
e, g: Không nên.
Giải thích:
a) Tuy mạng là ảo và ẩn danh nhưng đứng sau mỗi tài khoản luôn là một người thật.
b) Khi giao tiếp qua mạng, hãy nhớ các quy tắc về phép xã giao mà em thực hiện theo trong cuộc sống hàng ngày. Không xúc phạm, khiêu khích hay đe doạ người khác. Tôn trọng ý kiến của những người cùng trò chuyện và bày tỏ sự phê bình mang tính xây dựng. Hãy nhớ rằng em có thể bị truy tố vì xúc phạm người khác trực tuyến.
c) Nếu em có một câu hỏi muốn tìm câu trả lời, em hãy dành thời gian đọc các câu trả lời, bình luận trong các bài viết trước đó (nhất là trong các diễn đàn). Có thể đã có ai đó hỏi và trả lời câu hỏi của em. Làm như vậy sẽ tránh làm lãng phí thời gian của người khác.
d) Hãy dành thời gian để đọc lại nội dung em viết. Kiểm tra ngữ pháp, dấu câu và chính tả cho đúng để tránh làm người đọc khó chịu và mất thời gian để hiểu nội dung em định nói. Ngữ pháp, chính tả và dấu câu đặc biệt quan trọng khi soạn thư điện tử. Nếu em còn phân vân về ngữ pháp và chính tả hãy sử dụng công cụ hỗ trợ kiểm tra chính tả trước khi gửi thư đi
e) Em cần hạn chế viết tin nhắn hoàn toàn bằng chữ in hoa, ngay cả khi em muốn nhấn mạnh.
f) Không hỏi những câu hỏi liên quan đến đời sống cá nhân và các thông tin riêng tư của người khác. Khi chia sẻ ảnh hoặc video lên mạng cần kiểm tra và hỏi ý kiến những người có liên quan. Nếu họ đồng ý mới được chia sẻ. Không tiết lộ tên, số điện thoại, địa chỉ thư điện tử của người khác trên mạng khi chưa có sự cho phép của họ.
g) Cần tôn trọng quyền riêng tư của người khác. Việc chuyển tiếp mọi thông tin tới tất cả mọi người giống như người nhiều chuyện ngoài thực tế.
5.5. Hãy chọn các phương án đúng. Để tham gia mạng an toàn em nên thực hiện những điều gì?
A. Không cung cấp thông tin cá nhân.
B. Không tin tưởng tuyệt đối người tham gia trò chuyện.
C. Sử dụng tên tài khoản trung lập, không quá đặc biệt.
D. Giao tiếp ngắn gọn và rõ ràng.
=> Đáp án: A, B, C, D.
5.6. Thông tin có nội dung xấu là gì?
A. Thông tin khuyến khích sử dụng chất gây nghiện.
B. Thông tin kích động bạo lực.
C. Thông tin rủ rê đánh bạc, kiếm tiền.
D. Tất cả các thông tin trong ba phương án trên.
=> Đáp án:
5.7. Em cần làm gì để tránh gặp thông tin xấu trên mạng?
A. Chỉ truy cập vào các trang thông tin có nội dung phù hợp với lứa tuổi.
B. Không nháy chuột vào các thông tin quảng cáo gây tò mò, giật gân, dụ dỗ kiếm tiền.
C. Xác định rõ mục tiêu mỗi lần vào mạng để không sa đà vào các thông tin không liên quan.
D. Tất cả các điều trên
=> Đáp án: D.
Các trang web được tạo ra dành cho mỗi lứa tuổi đều được định hướng và kiểm soát nội dung phù hợp với người đọc. Vì vậy, khi truy cập các trang web phù hợp với lứa tuổi học sinh em có thể tránh được các thông tin xấu. Các thông tin quảng cáo gây tò mò, giật gân, dụ dỗ kiếm tiền được tạo ra để thu hút người đọc nháy chuột vào. Các liên kết này thường dẫn đến các trang web xấu hoặc nhằm mục đích lừa đảo, lấy cắp thông tin của người sử dụng. Trên mạng có cả một kho thông tin, các trò chơi, các trang mạng xã hội,... Tất cả được thiết kế hấp dẫn và liên kết với nhau để giúp người sử dụng có thể thuận tiện truy cập từ trang này đến trang khác. Chính điểm mạnh này của mạng lại dễ dàng làm cho các em bị dẫn dắt, sa đà, lãng phí thời gian vào các thông tin không liên quan, không cần thiết và dễ gặp phải các thông tin xấu.
5.8. Em hãy trả lời các câu hỏi sau đây bằng cách đánh dấu X vào ô tương ứng
| Câu hỏi | Có | Không |
| a) Việc đầu tiên em làm khi bắt đầu một ngày mới có phải là vào đăng nhập vào Internet không? | ||
| b) Việc cuối cùng em làm trước khi đi ngủ có phải là ra khỏi Internet không? | ||
| c) Khi đường kết nối Internet nhà em bị hỏng em có tìm mọi cách để sửa không? | ||
| d) Em có nghĩ đến việc vào Internet khi đang làm các việc khác không? | ||
| e) Em có thấy khó chịu khi ai đó làm ảnh hưởng đến việc sử dụng Internet của em không? | ||
| f) Việc sử dụng Internet có làm ảnh hưởng đến thời gian ngủ của em không? | ||
| g) Bố mẹ có yêu cầu em giảm thời gian sử dụng Internet không? | ||
| h) Em có cảm thấy giao tiếp trên Internet thoải mái hơn giao tiếp trực tiếp không? |
=> Đáp án: Tất cả các biểu hiện liệt kê trong bảng đều là dấu hiện cho thấy một người bị ảnh hưởng không tốt bởi Internet. Nếu hầu hết các câu trả lời của em là “không” thì chúc mừng em. Nếu câu trả lời “có” nhiều hơn “không” thì em cần trao đổi với bố mẹ và người thân về vấn đề này để nhận được sợ trợ cần thiết, giúp em tránh được những ảnh hưởng không tốt và phụ thuộc vào Internet.
5.9. Những phương án nào là tác hại của bệnh nghiện Internet?
A. Sức khoẻ thể chất và sức khoẻ tâm thần giảm sút.
B. Thiếu kết nối với thế giới thực, mất dần các mối quan hệ bạn bè, người thân.
C. Dễ bị lôi kéo vào các việc xấu trên mạng.
D. Lãng phí thời gian của bản thân.
E. Khó tập trung vào công việc, học tập.
=> Đáp án: A, B, C, D, E.
5.10. Để phòng tránh bệnh nghiện Internet, em nên làm gì?
A. Đặt mục tiêu và thời gian rõ ràng cho mỗi lần sử dụng Internet (ví dụ vào Internet để tìm thông tin về các loại cây phù hợp với thời tiết ở địa phương cho dự án Trường học xanh trong khoảng 25 phút).
B. Tích cực tham gia các hoạt động ngoài trời như tập thể thao, đi dã ngoại, gặp gỡ bạn bè và người thân mỗi khi có thời gian rảnh rỗi.
C. Khi muốn liên hệ với người thân, bạn bè hãy gọi điện thoại thay vì dùng mạng xã hội.
D. Tất cả các việc trên
=> Đáp án: D. Tất cả các việc trên