Giải bài 5 Khái niệm văn minh

Giải bài 5: Khái niệm văn minh - Sách lịch sử 10 cánh diều. Phần đáp án chuẩn, hướng dẫn giải chi tiết cho từng bài tập có trong chương trình học của sách giáo khoa. Hi vọng, các em học sinh hiểu và nắm vững kiến thức bài học..

1. Khái niệm văn minh

• Đọc thông tin và quan sát Bảng 5, hãy cho biết văn minh là gì? Phân biệt văn hóa và văn minh. Con người bước vào thời kì văn minh khi có điều kiện nào?
• Vì sao?

Trả lời:

- Khái niệm văn minh. Phân biệt văn hóa và văn minh. Điều kiện để con người bước vào thời kì văn minh:

• Khái niệm văn minh: Văn minh là trạng thái tiến bộ về cả vật chất và tinh thần của xã hội loài người, là trạng thái phát triển cao của nền văn hóa. Văn minh còn có nghĩa là đã thoát khỏi thời kì nguyên thủy, trái với văn minh là trạng thái "dã man".
• Phân biệt văn hóa và văn minh:
• Văn hóa:
• Xuất hiện đồng thời cùng với loài người. 
• Là toàn bộ những giá trị vật chất và tinh thần mà con người sáng tạo ra từ khi xuất hiện cho đến nay.
• Văn minh:
• Trên cơ sở nền văn hóa thời kì nguyên thủy, đến giai đoạn xuất hiện nhà nước và chữ viết, loài người tiến vào thời kì văn minh.
• Những giá trị vật chất và tinh thần mà con người sáng tạo ra trong giai đoạn phát triển cao của xã hội.

- Trong các hình 5.2 và 5.3, hình vừa là biểu hiện của văn hóa, vừa là biểu hiện của văn minh là Hình 5.3. Đây là công trình kiến trúc tiêu biểu nhất thường được nhắc đếu đầu tiên trong nền kiến trúc La Mã Cổ đại, có thể xem như là đại diện đầu tiên của nền văn minh La Mã Cổ. Là một công trình vật chất nhưng phản ảnh rất đầy đủ đời sống tinh thần của người La Mã Cổ đại.

2. Khái quát tiến trình phát triển lịch sử văn minh thế giới thời kì cổ - trung đại

Đọc thông tin và quan sát sơ đồ 5, hãy:

• Trình bày khái quát tiến trình lịch sử văn minh thế giới thời kì cổ- trung đại.
• Kể tên các nền văn minh tiêu biểu tương ứng với các giai đoạn của tiến trình lịch sử văn minh thế giới thời kì cổ- trung đại.

Trả lời:

• Trình bày khái quát tiến trình lịch sử văn minh thế giới thời kì cổ- trung đại:
• Trong thời kì cổ đại:
• Ở phương Đông có 4 trung tâm văn minh lớn (Ai Cập, Lưỡng Hà, Trung Hoa và Ấn Độ). Điểm nổi bật là cả 4 nền văn minh này đều hình thành trên lưu vực các dòng sông lớn. Cư dân ở đây sớm bước vào xã hội văn minh, sáng tạo ra những nền văn minh vô cùng rực rỡ.
• Ở phương Tây, có hai nền văn minh lớn là Hy Lạp và La Mã. Điểm chung của 2 nền văn minh này là hình thành ven biển, đồng bằng nhỏ hẹp, đất đai khô cằn, khi có công lao động bằng sắt mới xuất hiện nền văn minh. Những thành tựu rực rỡ của nền văn minh Hy Lạp và La Mã là cơ sở của văn minh châu Âu sau này. 
• Đến thời kì trung đại: Ở phương Đông, văn minh Ấn Độ và Trung Hoa vẫn tiếp tục được phát triển cho đến khi bị các nước thực dân phương Tây xâm lược và đô hộ. Ở phương Tây, đến thời hậu kì trung đại, văn minh thời Phục hưng được phục hồi trên cơ sở văn minh Hy Lạp và La Mã cổ đại. 
• Các nền văn minh tiêu biểu tương ứng với các giai đoạn của tiến trình lịch sử văn minh thế giới thời kì cổ- trung đại: