Nước ta có mạng lưới sông ngòi dày đặc, nhưng ít sông lớn, chủ yếu là sông ngắn và nhỏ. Lưu lượng nước các sông ở nước ta thay đổi theo mùa và giàu phù sa. Chính vì thế các đồng bằng ven sông đất đai màu mỡ, là điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất nông nghiệp của người dân..
Bài viết gồm 2 phần:
- Ôn tập kiến thức lý thuyết
- Hướng dẫn giải các bài tập
A. Kiến thức trọng tâm
1. Nước ta có mạng lưới sông ngòi dày đặc
- Nước ta có hàng nghìn con sông lớn, nhỏ, phân bố khắp cả nước
- Miền Bắc: sông Hồng, sông Đà, sông Thái Bình …
- Miền Trung: phần lớn là sông nhỏ, ngắn, dốc ví dụ như: sông Cả, sông Mã, sông Đà Rằng.
- Miền Nam: sông Tiền, sông Hậu, sông Đồng Nai …
CH: Chỉ tên một số con sông đã được nêu tên ở trong bài? Vì sao sông ở miền Trung lại ngắn và dốc?
Trả lời:
- Vị trí một số sông trên lược đồ sông ngòi ở Việt Nam là:
- Sông ở miền Trung ngắn và dốc vì lãnh thổ miền Trung hẹp, có các dãy núi đâm ngang ra biển.
2. Sông ngòi nước ta có lượng nước thay đổi theo mùa và có nhiều phù sa
- Mùa mưa: Nước dâng lên cao, có khi gây lũ lụt
- Mùa khô: Nước hạ thấp, lòng sông trơ ra bãi cát
- Mùa mưa lũ nước sông đục do chứa nhiều phù sa.
CH: Nước sông lên xuống theo mùa có những ảnh hưởng gì tới đời sống và sản xuất của nhân dân ta?
Trả lời:
Nước sông lên xuống đã ảnh hưởng đến đời sống và sản xuất của nhân dân ta.
- Vào mùa mưa gây ra lũ lụt, làm thiệt hại về người và của của nhân dân, nhất là nhân dân vùng ven sông suối.
- Vào mùa khô, có thể gây hạn hán thiếu nước cho đời sống và sản xuát nông nghiệp, sản xuất thủy điện, giao thông đường thủy gặp khó khăn.
3. Vai trò của sông
- Bồi đắp và mở rộng nhiều đồng bằng
- Cung cấp nước cho đồng ruộng, cho đời sống sinh hoạt của nhân dân
- Là nguồn thủy điện, đường giao thông quan trọng.
- Cung cấp nhiều thủy sản…
CH: Đồng bằng Bắc Bộ và đồng bằng Nam Bộ do những sông nào bồi đắp? Chỉ trên hình 1 vị trí các nhà máy thủy điện Hòa Bình, Y-a-ly và Trị An?
Trả lời:
- Đồng bằng Bắc Bộ do hệ thống sông Hồng và sông Thái Bình bồi đắp phù sa.
- Đồng bằng Nam Bộ do hệ thống sông Mê Công và sông Đồng Nam bồi đắp phù sa
- Để xác định vị trí các nhà máy thủy điện, các em chỉ cần tìm trên bản đồ kí hiệu của nhà máy thủy điện sau đó tìm tên Hòa Bình, Y – a – ly, Trị An.
B. Bài tập và hướng dẫn giải
Câu 1: Trang 76 – sgk đị lí 5
Nêu tên và chỉ trên bản đồ một số sông ở nước ta?
Câu 2: Trang 76 – sgk địa lí 5
Sông ngòi nước ta có đặc điểm gì?
Câu 3: Trang 76 – sgk địa lí 5
Quan sát một số con sông ở địa phương em (nếu có), nhận xét nước con sông đó sạch hay bẩn và cho biết tại sao như vậy?