Lãnh thổ Việt Nam được tạo lập dần qua các giai đoạn kiến tạo lớn. Xu hướng chung của sự phát triển lãnh thổ là phần đất liền ngày càng được mở rộng , ổn định và nâng cao dần. Cảnh quan tự nhiên nước ta từ hoang sơ, đơn điệu đến đa dạng, phong phú như ngày nay..
A. Kiến thức trọng tâm
1. Giai đoạn tiền Cambri
- Thời gian: Cách đây 570 triệu năm
- Đặc điểm chính: Đại bộ phận nước ta còn là biển, chỉ có một số nền cổ nằm rải rác trên mặt biển nguyên thủy.
- Tạo nên các mảng nền cổ: Việt Bắc, Hoàng Liên Sơn, sông Mã, Pu Hoạt, Kon-tum
- Sinh vật rất ít và đơn giản
- Ý nghĩa: Tạo lập nền móng sơ khai của lãnh thổ.
2. Giai đoạn Cổ kiến tạo
- Thời gian: Cách đây 65 triệu năm, kéo dài 500 triệu năm.
- Đặc điểm chính: Có nhiều vận động tạo núi lớn làm thay đổi hình thể nước ta. Phần lớn lãnh thổ đã trở thành đất liền.
- Tạo nhiều núi đá vôi lớn và than đá tập trung ở miền Bắc.
- Sinh vật: Phát triển mạnh, thời kì cực thịnh của khủng long và cây hạt trần.
- Ý nghĩa: Phát triển, mở rộng và ổn định lãnh thổ.
3. Giai đoạn Tân kiến tạo
- Thời gian: Cách đây 25 triệu năm và kéo dài cho đến ngày nay.
- Đặc điểm chính: Là giai đoạn ngắn nhưng rất quan trọng, diễn ra mạnh mẽ.
- Sinh vật: Phát triển phong phú và hoàn thiện, loài người xuất hiện.
- Ý nghĩa:
- Nâng cao địa hình, làm cho núi non, sông ngòi trẻ lại.
- Xuất hiện các cao nguyên badan và các đồng bằng phù sa trẻ.
- Mở rộng biển Đông, hình thành các khoáng sản dầu khí ở thềm lục địa và than bùn ở đồng bằng châu thổ.
B. Bài tập và hướng dẫn giải
Câu 1: Dựa trên hình 25.1, em hãy cho biết vào giai đoạn Tiền Cambri đã có những mảng nền nào?
Câu 2: Tìm trên hình 25.1 các mảng nền hình thành vào giai đoạn Cổ Sinh và Trung Sinh?
Câu 3: Em hãy cho biết một số trận động đất khá mạnh xảy ra những năm gần đây tại khu vực Điện Biên, Lai Châu chứng tỏ điều gì?
Câu 4: Trình bày lịch sử phát triển thiên nhiên nước ta?
Câu 5: Nêu ý nghĩa của giai đoạn Tân kiến tạo đối với sự phát triển lãnh thổ nước ta hiện nay.