Phong trào độc lập dân tộc ở Châu Á (1918 – 1939) có nhiều nét chung, đồng thời nổi lên những đặc điểm của mỗi nước, mỗi khu vực như Ấn Độ, Trung Quốc, Đông Nam Á. Để tìm hiểu kĩ hơn về vấn đề này, chúng ta cùng đến với bài học ngay sau đây..
A. Kiến thức trọng tâm
I. Những nét chung về phong trào độc lập dân tộc châu Á. Cách mạng Trung Quốc trong những năm 1919 – 1939
1. Những nét chung
- Phong trào phát triển mạnh, lan rộng khắp các khu vực
- Giai cấp công nhân tích cực tham gia
- Các Đảng Cộng sản thành lập và lãnh đạo cách mạng ở một vài nước.
2. Cách mạng Trung Quốc trong những năm 1919 – 1939
a. Phong trào Ngũ tứ (4/5/1919)
- Mục đích: Chống đế quốc, chống phong kiến.
- Quy mô: Từ Bắc Kinh lan ra cả nước
- Lực lượng: Học sinh, nông dân, tri thức yêu nước, công nhân.
- Khẩu hiệu chiến tranh: “ Trung Quốc của người Trung Quốc”, “ Phế bỏ hiệp ước 21 điều”.
- Ý nghĩa:
- Mở đầu cao trào cách mạng chống đế quốc và chống phong kiến ở Trung Quốc và chống phong kiến ở Trung Quốc sau chiến tranh thế giới thứ nhất.
- Làm chậm quá trình xâm lược Trung Quốc của các đế quốc.
- Chủ nghĩa Mác – Lê Nin được truyền bá sâu rộng ở Trung Quốc, giai cấp công nhân trưởng thành, Đảng Cộng sản Trung Quốc ra đời (7/1921).
b. Phong trào cách mạng 1926 – 1932
- 1926 – 1927: Chiến tranh cách mạng chống các tập đoàn quân phiệt.
- 1927 – 1937: Nội chiến chống Quốc dân Đảng
- Từ tháng 7 – 1937: Nội chiến chấm dứt, Quốc – Cộng hợp tác.
II. Phong trào độc lập dân tộc ở châu Á (1918 – 1939)
1. Tình hình chung
- Đầu thế kỉ XX hầu hết các quốc gia Đông Nam Á đều trở thành thuộc địa, nửa thuộc địa của chủ nghĩa thực dân.
- Những năm 20 của thế kỉ XX, phong trào đấu tranh xuất hiện nét mới: giai cấp vô sản trưởng thành và tham gia lãnh đạo cách mạng.
- Đảng cộng sản được thành lập ở các nước và lãnh đạo đấu tranh.
2. Phong trào độc lập dân tộc ở một số nước Đông Nam Á
- Phong trào độc lập dân tộc diễn ra sôi nổi, liên tục ở nhiều nước.
- Ở Đông Dương cuộc đấu tranh diễn ra dưới nhiều hình thức.
- Ở Đông Nam Á hải đảo: Phong trào cách mạng lôi cuốn hàng triệu người tham gia. Tiêu biểu là ở In –đô – nê – xi –a.
- Từ năm 1940 trở đi cuộc đấu tranh chủ yếu chĩa mũi nhọn vào phát xít Nhật.
B. Bài tập và hướng dẫn giải
Hướng dẫn trả lời câu hỏi giữa bài học
Câu 1: Trang 99 - sgk lịch sử 8
Kể tên những phong trào đấu tranh của các nước châu Á.
Câu 2: Trang 100 – sgk lịch sử 8
Em hãy nêu những nét mới của phong trào độc lập dân tộc ở châu Á sau Chiến tranh thế giới thứ nhất.
Câu 3: Trang 100 – sgk lịch sử 8
Theo em, khẩu hiệu đấu tranh của Phong trào Ngũ tứ có điều gì mới so với khẩu hiệu “Đánh đổ Mãn Thanh” trong Cách mạng Tân Hợi (1911)?
Câu 4: Trang 101 – sgk lịch sử 8
Sự thành lập các đảng cộng sản có tác động như thế nào đối với phong trào độc lập dân tộc ở các nước Đông Nam Á?
Câu 5: Trang 102 – sgk lịch sử 8
Em có nhận xét gì về phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp ở các nước Đông Dương?
Hướng dẫn giải các bài tập cuối bài học
Câu 1: Trang 103 – sgk lịch sử 8
Vì sao sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, phong trào độc lập dân tộc ở châu Á lại bùng nổ mạnh mẽ ?
Câu 2: Trang 103 – sgk lịch sử 8
Cách mạng Trung Quốc đã diễn ra như thế nào trong những năm 1919 – 1939 ?
Câu 3: Trang 103 – sgk lịch sử 8
Em có nhận xét gì về cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc ở Đông Nam Á sau Chiến tranh thế giới thứ nhất ?
Câu 4: Trang 103 – sgk lịch sử 8
Lập bảng thống kê về phong trào độc lập dân tộc ở châu Á.