Nước ta đang trong quá trình thực hiện đô thị hóa. Những năm gần đây quá trình đô thị hóa của chúng ta mặc dù đã tăng lên mạnh mẽ tuy nhiên vẫn đứng sau nhiều nước trong cùng khu vực. Cụ thể như thế nào mời các bạn cùng đến với bài học “ đô thị hóa” .
A. Kiến thức trọng tâm
1. Đặc điểm:
a. Diễn ra chậm, trình độ thấp:
- Thế kỷ thứ III(trước cn): thành Cổ loa là đô thị đầu tiên
- Thời phong kiến: chức năng:hành chính, thương mại, quân sự ( Thăng long,Phú xuân, Hội an,Đà nẳng, Phố hiến)
- Thời Pháp thuộc: chậm phát triển (Hà nội, Hải phòng, Nam định)
- Sau CM tháng 8: diễn ra chậm
- 1954-1975: diễn ra 2 xu hướng
- Miền Nam: chính quyền Sài Gòn -> phục vụ chiến tranh
- Miền Bắc: gắn với công nghiệp hóa
- 1965-1972: bị gián đoạn do Mỹ phá hoại
- 1975- nay: chuyển biến tích cực, cơ sở hạ tầng còn thấp so với thế giới
b. Tỷ lệ dân thành thị tăng:
- Năm 1990, tỉ lệ dân thành thị nước ta là 19,5%
- Năm 2005, tỉ lệ dân thành thị nước ta tăng lên là 26,9%
- Tỉ lệ này còn thấp hơn so với một số nước trong khu vực.
c. Phân bố đô thị không đều giữa các vùng:
- Số lượng đô thị: Trung du, miền núi Bắc bộ: nhiều nhất đô thị vừa và nhỏ. Tiếp đến là đồng bằng sông Cửu long, đồng bằng sông Hồng.
- Quy mô đô thị: Đông nam bộ có quy mô đô thị lớn nhất sau đó đến đồng bằng sông Hồng.
- Số đô thị lớn: quá ít so với mạng lưới đô thị
2. Mạng lưới đô thị:
- 6 loại: đặc biệt, loại 1,2,3,4,5.
- 5 đô thị trực thuộc T.Ư: Hà nội, Hải phòng, Đà nẵng, tp.Hồ Chí Minh , Cần thơ.
3. Ảnh hưởng của đô thị hóa đến sự phát triển KT-XH:
- Làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế
- Phát triển KT- XH vùng và địa phương trong cả nước(đóng góp GDP cao)
- Thành phố, thị xã: là thị trường tiêu thụ, sử dụng lao động có kỹ thuật, cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại, thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước
- Thúc đẩy sự tăng trưởng, phát triển kinh tế. Tạo việc làm, tăng thu nhập cho người lao động
- Hạn chế: gây ô nhiễm môi trường,, an ninh trật tự, xã hội… không đảm bảo, phân hóa giàu nghèo
B. Bài tập và hướng dẫn giải
Câu 1: Dựa vào kiến thức đã học, em hãy nêu khái niệm đô thị hóa?
Câu 2: Dựa vào bảng 18.1, nhận xét về sự thay đổi số dân thành thị và tỉ lệ dân thành thị trong dân số cả nước, giai đoạn 1990 – 2005.
Câu 3: Dựa vào bảng 18.2, nhận xét về sự phân bố đô thị và số dân đô thị giữa các vùng trong nước.
Câu 4: Trình bày đặc điểm đô thị hóa ở nước ta?
Câu 5: Phân tích những ảnh hưởng của quá trình đô thị hoá ở nước ta đối với phái triển kinh tế – xã hội.
Câu 6: Vẽ biểu đồ (kết hợp cột và đường) thể hiện quá trình đô thị hóa ở nước ta theo bảng số liệu ở bảng 18.1.